بیماری گال:علائم و درمان

تاریخ 22 آبان 1402

بیماری گال، یکی از بیماری‌های پوستی است که علایمی از جمله خارش و بثورات پوستی را به همراه دارد. این بیماری از اثر حشره‌ی بسیار ریز و میکروسکوپی به نام کنه ناشی می‌شود. بیماری گال، از طریق تماس نزدیک بین افراد به سادگی منتقل می‌شود و به راحتی در جمع‌هایی مانند خانواده، مهدکودک یا مدرسه گسترش می‌یابد. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد و با وجود تصور رایج، هیچ ارتباطی با شرایط زندگی یا وضعیت اقتصادی و اجتماعی فرد مبتلا ندارد. در صورت ابتلا به بیماری گال، ضروری است که تمام افرادی که با فرد مبتلا در تماس نزدیک بوده‌اند، هم‌زمان با او درمان شوند.

بیماری گال چیست؟

بیماری گال بر اثر حمله‌ی نوعی حشره‌ی کنه به پوست ایجاد می‌شود که این حشره با نام کنه‌ی خارش انسان نیز شناخته می‌شود. زمانی که حشره‌ی ماده‌ی بالغ به پوست انسان راه پیدا می‌کنند، تونل‌های بسیار ریزی در زیر پوست دست و عمدتاً در نواحی دست و مچ دست، ایجاد می‌کند. حشره‌ی ماده در این تونل‌ها، تخم‌ریزی می‌کند و سپس خودش می‌میرد. به زودی این تخم‌ها به حشرات جدیدی تبدیل می‌شوند و ظرف مدت زمان کوتاهی، این حشرات نیز آماده‌ی تولید مثل خواهند بود. کمتر از دو هفته طول می‌کشد که یک لارو بیرون آمده از تخم به حشره‌ی بالغ تبدیل شود و این حشره تا 6 هفته طول عمر دارد. زمانی که لارو‌ها از تخم بیرون می‌آیند، به سطح پوست می‌روند و در سطح پوست پراکنده شده و به نواحی دیگری از بدن می‌روند و یا ممکن است به بدن شخص دیگری که تماس فیزیکی نزدیک با بیمار دارد، منتقل شوند. ممکن است چند هفته از زمان حمله‌ی حشره به بیمار بگذرد تا اولین نشانه‌های خارش پوستی بروز کنند. زمانی که خارش پوستی شروع شود، بسیار شدید می‌شود تا جایی که شخص شبانه روز پوست خود را می‌خاراند و ممکن است از پوست اون خون بیاید.

عامل بیماری گال چیست؟

حشره ای که باعث ایجاد بیماری گال می شود، یک انگل کوچک است که اندازه آن کوچکتر از سر سوزن است. این حشرات عموماً از طریق تماس مستقیم با پوست بدن فرد بیمار به فرد سالم منتقل می شوند و در برخی موارد نادر، حشره از طریق تماس با لباس یا محیط خواب فرد بیمار منتقل می شود. حیوانات نقشی در انتقال این بیماری ندارند. افراد مبتلا به گال در حدود ۱۰ تا ۱۲ حشره بالغ گال روی پوست خود دارند و برخی از افراد ممکن است تعداد بیشتری حشره بالغ داشته باشند. وجود کثیفی در محیط موجب ابتلا به بیماری گال نمی شود. در موارد نادر، نوع خاصی از حشره گال ممکن است به افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد مبتلا به بیماری یا افراد مسن حمله کند. در این موارد، تعداد حشرات بالغ روی پوست بیمار بسیار بیشتر است و بیماری بسیار خلقی است.

علائم

• خارش: خارش پوست ممکن است شدید باشد و حالتی تیز و آزاردهنده داشته باشد و در شب‌ها بیشتر شود. خارش شدید یکی از شایع‌ترین علائم بیماری گال است.
• ضایعات پوستی: زمانی که حشره در داخل پوست تونل می‌زند راه‌هایی به شکل خط یا شبکه در پوست ایجاد می‌کند که در میان چروک‌های پوستی قابل دیدن هستند. این حفره‌های زیرپوستی موجب بروز ضایعاتی مانند کهیر، التهاب مشابه جای گزش، دانه، جوش و یا پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود. در مواردی ممکن است پوست تاول بزند.
• زخم: معمولاً نواحی آلوده که بسیار زیاد خارانده شده‌اند، دچار زخم می‌شوند. زخم‌های باز پوستی می‌توانند موجب عفونت ثانویه و به دنبال آن موجب زردزخم شوند.
• پوسته‌های ضخیم (دلمه): گال دلمه بسته، نوعی از بیماری گال شدید است که در آن صدها هزار حشره و تخم حشره در پوسته‌های روی پوست تجمع یافته و موجب علائم شدید پوستی و دلمه بستن پوست شده است.

شایع‌ترین نواحی آلودگی در بدن

نواحی از بدن بزرگسالان و کودکان با سن بالاتر که بیش از همه دچار آلودگی با انگل گال می‌شوند عبارت‌اند از:

• بین انگشتان
• اطراف ناخن‌ها
• زیر بغل
• خطوط پهلو
• قسمت داخلی مچ دست
• داخل آرنج
• کف پاها
• سینه‌ها (خصوصاً اطراف نوک سینه)
• ناحیه تناسلی در مردان
• باسن
• زانو
• کتف

نوزادان و کودکان با سن پایین‌تر معمولاً در نواحی دیگری از بدن خود دچار آلودگی با انگل گال می‌شوند از جمله:

• کف سر
• صورت
• گردن
• کف دست‌ها
• کف پاها

تشخیص

معمولاً پزشک می‌تواند با توجه به علائم شما، ابتلا به بیماری گال را تشخیص دهد. ابتلا به بیماری گال خصوصاً زمانی بیشتر محتمل است که شما با افرادی که به این بیماری مبتلا بوده‌اند، تماس فیزیکی داشته باشید. در برخی موارد پزشک می‌تواند یکی از حشرات را پیدا کند و با نوک سوزن آن را برداشته و در زیر میکروسکوپ نگاه کند.

در برخی موارد ممکن است لازم باشد تست مخصوصی برای تائید ابتلا به گال بدهید. برای مثال ممکن است پزشک به آرامی بخشی از پوسته‌های روی ناحیه مورد نظر روی پوست را بردارد و در زیر میکروسکوپ آن را بررسی کند.

درمان

در صورتی که شما به بیماری گال مبتلا شده‌اید، هم شما و هم تمامی افرادی که با آن‌ها تماس فیزیکی داشته‌اید باید به طور همزمان تحت درمان قرار بگیرید. این کار موجب می‌شود که از بیماری به افراد دیگر سرایت نکند و خود شما نیز مجدداً از افرادی که توسط شما به گال مبتلا شده‌اند، بیماری را باز پس نگیرید. تا زمانی که بیماری گال به طور کامل درمان نشده است نباید با هیچ کس تماس فیزیکی داشته باشید و وسایل شخصی خود را با هیچ کس به اشتراک نگذارید.

بیماری گال را می‌توان با کمک کرم‌ها و پمادهای موضعی مانند کرم  پرمترین (permethrin) 5درصد، کرم کروتامیتون (crotamiton) یا لوسیون لیندان (lindane) درمان کرد.

در برخی موارد ممکن است لوسیون بنزیل بنزوات 25 درصد یا پماد گوگرد 10درصد مصرف شود. در اغلب موارد این کرم‌ها و پماد‌ها باید در شب مالیده شوند و صبح‌ها از روی پوست شسته شوند.

ایورمکتین (Ivermectin) نیز یک داروی خوراکی است که ممکن است برای افراد مبتلا به گال دلمه بسته شده، یا افراد دارای مشکلات سیستم ایمنی بدن و یا افرادی که به درمان با داروهای موضعی پاسخگو نبوده‌اند، تجویز شود. داروی ایورمکتین نباید برای زنان باردار و یا برای زنانی که به کودک خود شیر می‌دهند و همچنین برای کودکانی با وزن کمتر از 33 پوند، تجویز شود.

برای کنترل خارش و سایر علائم بیماری گال نیز ممکن است داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، لوسیون‌های ضد خارش مثل پراموکسین، داروهای آنتی‌بیوتیک و کرم‌های استروئیدی تجویز شوند.

بعد از اتمام دوره‌ی درمان، ممکن است خارش پوستی همچنان تا 2 الی 4 هفته ادامه داشته باشد، چرا که مدتی طول می‌کشد که بدن شما تمام واکنش آلرژیک ایجاد شده بر اثر وجود حشره‌ی گال را برطرف کند. داروهای آنتی‌هیستامین مانند بنادریل، کرم‌های استروئیدی و یا در موارد شدید، قرص‌های استروئیدی می‌توانند خارش پوستی را تسکین دهند. قبل از استفاده از این دارو‌ها، با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید که چه دارویی برای شما (یا کودک شما) مناسب‌تر است.

درمان جای زخم بیماری گال روی پوست

لیزر فراکشنال

لیزر فراکشنال یک اشعه‌ی بسیار باریک است که از یک بیم لیزری میکرو به پوست تابانده می‌شود  و در عمق لایه‌های پوستی نفوذ کرده و یک کانال بافتی در آن ایجاد می‌کند. ایجاد این کانال‌های پوستی بسیار ریز موجب تحریک پوست برای تولید کلاژن می‌شود. تولید کلاژن نیز موجب بهبود ظاهر پوست و جای زخم‌های پوستی ناشی از بیماری گال شده و بافت پوست را بهبود می‌دهد. این روش،نتایجی فوری و  قابل توجه دارد و به مدت زمان کمی برای ریکاوری نیاز دارد.

پیلینگ شیمیایی

در روش پیلینگ شیمیایی، یک محلول شیمیایی کاملاً کنترل شده بر روی پوست مالیده می‌شود تا سلول‌های موجود در سطح پوست از بین برود. عمق لایه‌برداری پوست به عمق زخم‌های ناشی از بیماری گال و وضعیت پوست بیمار بستگی دارد. پس از لایه‌برداری، پوست شروع به ترمیم و بازسازی می‌کند. احتمالاً، ترمیم و بازسازی پوست آسیب‌دیده از طریق تولید سلول‌های جدید پوستی را از لایه‌های عمقی‌تر پوست مانند اپیدرمیس آغاز می‌کند.

آیا بیماری گال بدون انجام درمان، به‌خودی‌خود خوب می‌شود؟

خیر. بیماری گال معمولاً به‌خودی‌خود خوب نمی‌شود و به درمان نیاز دارد. در صورتی که بیماری گال بدون درمان رها شود، خارش مداوم پوست موجب بروز اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی مزمن می‌شود.

پیشگیری

برای پیشگیری از ابتلای مجدد به گال و یا گسترش آن و اطمینان از این که تمامی حشرات گال به طور کامل از بین رفته‌اند، اقدامات زیر را انجام دهید:

• تمامی لباس‌ها، حوله‌ها و ملحفه‌های خود را بشویید یا خشک‌شویی کنید. در هنگام شست‌وشو از آب داغ و صابون و یا گرمای بسیار زیاد (در خشک‌شویی) استفاده کنید. مواردی که نمی‌توانید شست‌وشو دهید را در یک پلاستیک کاملاً بسته شده قرار دهید و بگذارید که برای چند هفته بماند تا حشرات موجود در آن از بین بروند و بمیرند.
• در روزی که درمان شما شروع می‌شود، تمام خانه (از جمله فرش و موکت و مبل و تمامی اثاثیه خانه) را جارو بکشید و سپس کیسه‌ی جاروبرقی را به طور کامل بشویید و تمیز کنید.