تاریخ 21 آبان 1402
در تعداد زیادی از کشورها سرطان پوست یک اختلال بسیار شایع در نظر گرفته میشود. اگرچه اکثر خالهای بدن هیچ گونه خطری ندارند، ممکن است سرطان پوست شبیه خال به نظر برسد. تفکیک کردن خال و ملانوما کار دشواری است و حتی گاهی اوقات متخصصین پوست و مو که سالها در این زمینه تجربه دارند ممکن است اشتباه کنند. اما نکته ای که اهمیت بسیار زیادی دارد این است که بدانیم چه موقع زائدههای روی پوست طبیعی نیستند. روشها و مراحل متعددی وجود دارد که شما میتوانید به کمک آنها ریسک بروز سرطان پوست را کاهش دهید. خال زمانی روی بدن به وجود میآید که سلولهای یک ناحیه به جای آنکه از هم فاصله بگیرند به یکدیگر متصل میشوند. این سلولها به رنگ تیره دیده میشوند و با پوست سایر نقاط بدن تفاوت دارند. در اکثر موارد خالهای روی پوست باعث نگرانی نمیشوند. اگرچه خال میتواند در هر مرحله از زندگی به وجود بیاید معمولاً در هنگام تولد، در کودکان و همچنین در جوانان ایجاد میشود. به مرور زمان و به علت قرار گرفتن خال در معرض نور آفتاب رنگ آن تیره میشود.
در این مقاله به بررسی تفاوتهای خال معمولی و خال سرطانی، با توجه به شکل، اندازه و رنگ آنها خواهیم پرداخت. به شما توصیه میکنیم که به محض مشاهده یک خال غیر عادی، موضوع را با پزشک متخصص در میان بگذارید.
خال طبیعی
زائدههای خوش خیم و غیر سرطانی روی سطح پوست را معمولاً خال نامیده میشود. این خالها در هنگام تولد وجود ندارند و در دوران کودکی و نوجوانی به وجود میآیند. در اکثر موارد، این خالها باعث بروز هیچگونه مشکلی نمیشوند، اما هر فردی که بیش از ۵۰ خال در بدن خود دارد، ریسک بروز ملانوما یا سرطان تهاجمی پوست در او بسیار بالا است.
ملانوما با ظاهر غیر عادی
تصویری که مشاهده میکنید مربوط به تومور سرطان پوست که به چند رنگ دیده میشود و شکل آن یک دست نیست. در صورتی که ملانوما به موقع تشخیص داده شود میتوان به طور موفقیت آمیز به درمان آن پرداخت. هر فرد باید به طور دقیق ارزیابی خود بپردازد تا بتواند این نوع خال را به موقع تشخیص دهد. معمولاً اولین علامت ملانوما تغییر رنگ، شکل و اندازه خال است که ممکن است به صورت یک خال جدید یا خالی که ظاهر غیر عادی دارد دیده شود.
خاله طبیعی با ظاهر گرد
تصویری که در بالای مقاله ارائه شده، یک خال طبیعی با شکل گرد و دایرهای را نشان میدهد. تومورهای ملانوما از این نظر متفاوت هستند که معمولاً نامتقارن (یک طرفه) هستند. اغلب خالها خوشخیم و غیر سرطانی هستند، اما برخی از انواع خاص خال ریسک بروز ملانوما را افزایش میدهند. افرادی که دچار خال دیسپلاستیک هستند یا سابقه خانوادگی ملانوما را دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض خطر بروز این اختلال قرار میگیرند و به طور کلی ریسک بروز ملانوما در اوایل جوانی بیشتر است.
ملانوما با تغییرات غیر طبیعی
تصویر ارائه شده در این قسمت یک نمونه از تومور ملانوما را نشان میدهد که ظاهر آن با خالهای غیر سرطانی تفاوت دارد. در صورتی که در بدن شما ۵۰ خال یا تعداد بیشتری خال وجود دارد باید در طول سال چند مرتبه به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت خالهای شما را ارزیابی نماید. حتی اگر در بدن شما هیچگونه خالی وجود ندارد باید یک بار در سال وضعیت پوست خود را بررسی کنید. در صورتی که دارای هر یک از علائم زیر میباشید باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید:
- به وجود آمدن یک خال جدید و بزرگ که ظاهر نامتقارنی دارد و به رنگ قهوه ای تیره یا مشکی به نظر میرسد.
- خال ساده ای که دچار تغییر رنگ، بافت، و اندازه شده است یا پوسته پوسته شده و خونریزی میکند.
- به وجود آمدن تغییرات مشکوک در خالهای بدن
- به وجود آمدن ضایعات با رنگ و حاشیههای نامتقارن که به صورت قرمز، سفید، آبی، خاکستری یا کبود به نظر میرسند.
- به وجود آمدن ضایعات تیره زیر ناخن دست یا پا، کف دست، کف پا، نوک انگشتان دست و پا یا لایه داخلی دهان، بینی، واژن و مقعد
خال طبیعی با رنگ یکسان
تصویری که مشاهده میکنید یک خاله طبیعی را نشان میدهد که هیچ گونه ناهنجاری در شکل و رنگ آن دیده نمیشود. خال طبیعی نباید ترکیبی از رنگهای مختلف از قبیل قهوه ای، تیره یا خاکستری باشد.
ملانوما با لبههای نامتقارن
تصویر بالا یک تومور ملانوما را نشان میدهد که لبههای آن نامتقارن و کنگره دار است. نامتقارن بودن لبههای خال یک روش دیگر برای تشخیص ملانوما با خال طبیعی میباشد زیرا لبههای یک خال طبیعی به صورت یکسان به نظر میرسند.
خال طبیعی در رنگ و شکلهای مختلف
خال طبیعی در شکل و اندازههای مختلفی دیده میشود که عبارتند از: زائدههای بسیار کوچک پوستی که رنگ آنها تفاوت بسیار کمی با رنگ پوست دارد، خالهایی که از ظاهر برجسته دارند و خالی که بی رنگ است. هیچ یک از این خالها سرطانی نیستند.
قانون تشخیص ملانوما
ضایعات سرطانی به رنگ آبی، قهوه ای و کبود دیده میشوند. مواردی که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم به شما برای تشخیص ملانوما با خال طبیعی کمک میکند:
- دو طرف یک خال سرطانی با یکدیگر مطابقت ندارند.
- حاشیه خال متقارن نیست.
- معمولاً خال به رنگهای مختلفی دیده میشود و دارای حاشیههایی به رنگ تیره، قهوه ای و خاکستری است که در برخی موارد رنگهای آبی، قرمز و صورتی نیز دیده میشود.
- معمولاً قطر خال بزرگتر از ۶ میلیمتر است یا در حال بزرگتر شدن میباشد. ملانوما میتواند در هر شکل و اندازه ای به وجود بیاید.
- اندازه، شکل، رنگ و ظاهر خال تغییر میکند یا در نقاط سالم پوست ملانوما به وجود میآید. همچنین هنگامی که ملانوما در یک خال شروع به ایجاد شدن میکند بافت خال تغییر میکند و سفت، برجسته یا فلس دار خواهد شد. اگرچه رنگ پوست تغییر میکند یا دچار خارش و خونریزی میشود معمولاً ملانوما باعث بروز هیچگونه دردی نخواهد شد.
در صورتی که هر یک از این تغییرات در خال شما به وجود آمده است یا در حال ایجاد شدن است باید هر چه سریع تر به پزشک خود مراجعه کنید.
خال طبیعی با لبههای عادی
در اکثر موارد، خالهای طبیعی به صورت یک دست به رنگ قهوهای یا خاکستری به نظر میرسند و قطر آنها از ۱ تا ۲ میلیمتر متغیر است. بخش گستردهای از پوست متفاوت به نظر میرسد و خال کمی حالت برجسته دارد، برجستگی خال زیاد است و به رنگ صورتی یا رنگ پوست دیده میشود. همه این موارد نشان دهنده طبیعی بودن ظاهر خال هستند و حتی ممکن است یک خال با گذر زمان از بین برود. به طور کلی، خالهای طبیعی دارای حاشیه و رنگ طبیعی میباشند و به طور کامل با تومور ملانوما تفاوت دارند.
ملانوما با تغییر در سایز
تصویری که از یک خال سرطانی در این مقاله ارائه کردیم، بزرگ است و با گذر زمان بزرگتر نیز میشود که بزرگ تر شدن یک خال مشخص ترین علامت سرطانی بودن آن است. در صورتی که در پوست شما ضایعات غیر عادی وجود دارد و شکل و اندازه آن در حال تغییر کردن است باید به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که برخلاف تعداد زیادی از تومورهای سرطانی، میتوان با تشخیص به موقع به درمان ملانوما پرداخت. به این ترتیب و شناسایی فاکتورهای خطر و قرار دادن اطلاعات ضروری در اختیار پزشک میتواند به پزشک برای طراحی یک برنامه درمانی مناسب کمک کند. در صورتی که شما دارای چندین خال هستید یا دارای فاکتورهای خطر میباشید باید به طور منظم پوست خود را معاینه کنید، در فواصل زمانی معین به متخصص پوست مراجعه کنید و از پوست خود در برابر نور آفتاب مراقبت کنید.
چه فاکتورهای ریسک بروز ملانوما را افزایش میدهند؟
- اگرچه احتمال بروز ملانوما در همه افراد وجود دارد، داشتن فاکتورهای زیر باعث میشود که ریسک بروز این اختلال افزایش پیدا کند:
- داشتن یک خال دیسپلاستیک
- داشتن بیش از ۵۰ عدد خال در بدن
- نور آفتاب منشاء پرتوهای فرابنفش است و قرار گرفتن پوست در معرض آن میتواند باعث آسیب دیدگی و بروز ملانوما یا سایر انواع سرطانهای پوست شود.
- آفتاب سوختگی شدید پوست و بروز تاول پوستی که آفتاب سوختگی شدید پوست یا بروز تاول پوستی باعث میشود که ریسک بروز ملانوما افزایش پیدا کند.
- قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در طول روز و به صورت دائمی باعث میشود که ریسک ابتلا ملانوما افزایش پیدا کند.
- برنزه کردن پوست به روشهای نادرست و حتی تحت نظر پزشک متخصص میتواند ریسک بروز ملانوما را افزایش دهد. در صورتی که شما قصد دارید با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب پوست خود را برنزه کنید باید با خطرات حاصل از آن آشنا شوید.
- نور آفتاب توسط آب و برف، یخ و آسفالت منعکس میشود و همچنین پرتوهای نور خورشید میتوانند از ابر، پنجره و حتی لباس روشن عبور کنند.
- استفاده از دستگاه سولاریوم و لامپ خورشیدی یا هرگونه منبع مصنوعی پرتوهای فرابنفش خورشید میتواند باعث آسیب دیدگی پوست و بروز ملانوما شود. متخصصین پوست از همه افراد به ویژه جوانان میخواهند که از برنزه کردن پوست خود و قرار گرفتن در معرض لامپ خورشیدی به شدت خودداری کنند زیرا استفاده از لامپ خورشیدی و برنزه کردن پوست قبل از سن ۳۰ سالگی ریسک بروز سرطان پوست را به طرز قابل توجهی افزایش میدهد.
- افرادی که دارای سابقه فردی ملانوما هستند و ممکن است در سایر مراحل زندگی خود نیز دچار چنین اختلالی شوند.
- برخی از افراد سابقه خانوادگی بروز ملانوما را دارند و در صورتی که دو یا چند نفر از اعضای نزدیک خانواده از قبیل پدر، مادر، خواهر، برادر یا فرزند دچار ملانوما باشند ریسک بروز آن در فرد افزایش خواهد یافت.
- افرادی که رنگ پوست آنها روشن است و به سرعت دچار آفتاب سوختگی میشوند، افرادی که رنگ چشم آنها آبی یا خاکستری است، و افرادی که رنگ موهای آنها قرمز یا بلوند است، احتمال بروز ملانوما در آنها بیشتر از دیگران است.
- ابتلا به برخی بیماریهای خاص یا مصرف برخی داروهای خاص از قبیل برخی از انواع آنتی بیوتیکها و داروهای هورمونی یا داروهای ضد افسردگی باعث میشود که پوست نسبت به نور آفتاب حساس شود یا سرکوب سیستم ایمنی بدن ریسک بروز ملانوما را افزایش میدهد