درمان قارچ ناخن پا، علائم و علت آن

تاریخ 22 آبان 1402

عفونت قارچی ناخن دست و پا یک بیماری شایع است که باعث ایجاد لکه‌های سفید یا زرد زیر نوک ناخن‌های انگشتان دست یا پا می‌شود. این نوع عفونت‌های قارچی روی ناخن‌ها، به عنوان اونیکومیوکوز نیز شناخته می‌شود و بر کراتین که سخت‌ترین ماده تشکیل‌دهنده ناخن است، تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تمام ناخن یا قسمتی از آن را همراه با ریشه، پلیت و بستر ناخن در بر گیرد. این بیماری ممکن است منجر به ضخیم شدن، تغییر رنگ و از بین رفتن ناخن‌ها شود.

برای درمان عفونت‌های ناخن، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ خوراکی و پمادها یا کرم‌های ضد قارچ ناخن را تجویز کند. در موارد شدیدتر که با درد همراه است، ممکن است ناخن بیمار کشیده شود تا ناخن جدید و سالم به جای آن رشد کند. همچنین، برای درمان قارچ ناخن از لیزر درمانی نیز استفاده می‌شود.

قارچ ناخن چیست؟

قارچ ناخن پا یا اونیکومیوکوز عفونتی است که در سطح ناخن به دلیل وجود قارچ‌ها ایجاد می‌شود. وقتی که موجودات ریز در ناخن جای می‌گیرند، غالباً رنگ ناخن تیره‌تر شده و بوی بدی از آن متصاعد می‌شود. این مواد ممکن است در زیر ناخن جمع شده و علائم سفید رنگی را روی ناخن ایجاد کنند. این عفونت ممکن است به ناخن‌های دیگر، پوست یا حتی ناخن انگشتان دست نیز گسترش یابد. در صورتی که به این بیماری توجه نشود، عفونت گسترش یافته و توانایی شما در کار کردن و حتی راه رفتن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ضخیم‌تر شدن ناخن‌ها نیز باعث می‌شود که کوتاه کردن آنها دشوارتر شده و زمانی که کفش می‌پوشید یا راه می‌روید دچار درد شوید. قارچ ناخن پا همچنین ممکن است با عفونت‌های باکتریایی یا تخمیری دیگر روی ناخن یا اطراف آن همراه باشد.

علل

عفونت قارچی ناخن دست و پا اغلب به دلیل درماتوفیت (گروهی از قارچ‌ها) و در موارد کمتر به دلیل قارچ‌هایی مانند مخمرها ایجاد می‌شود. قارچ ناخن بیشتر در ناخن‌های پا دیده می‌شود، زیرا این ناخن‌ها در محیطی گرم‌تر و مرطوب‌تر درون کفش قرار دارند. همچنین، جریان خون در انگشتان پا کمتر از انگشتان دست است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن برای مقابله با این نوع عفونت‌ها مشکلات بیشتری داشته باشد.

علائم

برخی علائم قارچ ناخن دست و پا عبارتند از:

• سفید، زرد یا قهوه‌ای شدن رنگ ناخن
• ضخیم شدن و تغییر شکل ناخن یا بالا آمدن ناخن
• شکستن راحت‌تر ناخن
• آسیب‌دیدگی ناخن
• وجود مواد در زیر ناخن
• تیره‌تر شدن رنگ ناخن
• بود بد انگشتان پا، انگشتان دست یا ناخن
• درد در ناخن

عواملی که احتمال ابتلا به قارچ ناخن را افزایش می‌دهند

هر فردی ممکن است به قارچ ناخن دست و پا مبتلا شود اما این عفونت‌ها بیشتر در بین افراد مسن و افراد بالای 60 سال شایع است. این بیماری به خصوص در افرادی که به دیابت یا مشکلات گردشی جریان خون مبتلا هستند بیشتر دیده می‌شود. مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به قارچ‌های ناخن هستند.

درمان قارچ ناخن دست و پا

داروهای خوراکی ضد قارچ

ممکن است پزشک مصرف داروهای خوراکی ضد قارچ را تجویز نماید. تحقیقات نشان می‌دهد که مؤثرترین روش درمان قارچ ناخن، مصرف تربینافین (لامیزیل) و ایتراکونازول (اسپورانوکس) است. این داروها به رشد ناخن جدید بدون عفونت کمک می‌کند که به آرامی جایگزین ناخن مبتلا به قارچ می‌شود. معمولاً این داروها را باید به مدت 6 تا 12 هفته مصرف کرد اما نتایج درمان زمانی دیده می‌شود که ناخن جدید به طور کامل در آمده و جایگزین ناخن مبتلا به قارچ شود. این مدت ممکن است 4 ماه یا بیشتر نیز طول بکشد. نرخ موفقیت درمان با مصرف این داروها در افراد بالای 65 سال کمتر است و به نظر می‌رسد در ترکیب با مصرف داروهای خوراکی یا موضعی دیگر اثر بیشتری داشته باشد.

لاک ناخن طبی

پزشک ممکن است استفاده از لاک ناخن طبی که به آن سیکلوپیروکس گفته می‌شود را تجویز کند. شما باید این لاک را روی ناخن مبتلا به قارچ ناخن و پوست اطراف آن یک مرتبه در روز استعمال کنید. پس از هفت روز باید لایه روی ناخن را به وسیله الکل تمیز کرده و دوباره این فرایند را انجام دهید. ممکن است لازم باشد شما به مدت یک سال از این لاک‌ها به شیوه گفته شده استفاده کنید.

کرم‌های طبی ناخن

ممکن است پزشک کرم‌های ضد قارچ را برای استفاده روی ناخن‌های مبتلا به قارچ تجویز کند. این کرم‌ها، اگر در مراحل اولیه بیماری که ناخن هنوز نازک است، استفاده شوند، اثربخشی بیشتری خواهند داشت. با استفاده از این کرم‌ها، دارو به عمق ناخن نفوذ کرده و باعث از بین رفتن قارچ‌های زیر ناخن می‌شود. برای ناخن‌های نازک، می‌توانید از لوسیون‌های حاوی اوره که بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه می‌شوند، استفاده کنید. همچنین، ممکن است پزشک سطح باقیمانده ناخن را با استفاده از ابزارهای مخصوص نازک کند.

کشیدن ناخن

اگر شدت عفونت ناخن زیاد باشد و درد زیادی داشته باشد ممکن است پزشک کشیدن ناخن را توصیه کند. معمولاً ناخن جدید به جای ناخن مبتلا به قارچ رشد می‌کند اما این فرایند طولانی بوده و ممکن است درآمدن یک ناخن کامل تا یک سال طول بکشد. در برخی موارد عمل جراحی در ترکیب با سیکلوپیروکس برای درمان ناخن عفونی انجام می‌شود.

لیزر درمانی

لیزر مورد استفاده برای درمان قارچ ناخن دست و پا به راحتی در سطح ناخن نفوذ کرده و در محل عفونت زیر ناخن گرما ایجاد می‌کند. سلول‌های قارچی قبل از این که سلول‌های سالم آسیب ببینند بدون درد از بین می‌روند. تمام چیزی که شما در این فرایند احساس خواهید کرد احساس گرما روی ناخن و بستر ناخن است. ناخن شما دوباره به صورت عادی رشد کرده و ظاهر آن نیز که به دلیل ابتلا به عفونت تحت تأثیر قرار گرفته بود بهبود می‌یابد. پرتو لیزر روی ناخن مبتلا به قارچ و پوست اطراف آن تابانده شده و به صورت افقی و عمودی از روی ناخن عبور داده می‌شود تا همه مناطق عفونی تحت درمان قرار گیرند. انرژی لیزر در بستر ناخن نفوذ کرده و قارچ‌ها را از بین می‌برد. هر جلسه درمانی برای هر دو پا حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. همیشه با از بین رفتن عفونت، ظاهر ناخن بهبود نمی‌یابد زیرا ناخن به دلیل عفونت آسیب دیده است. 12 تا 15 ماه طول می‌کشد تا ناخن جدید رشد کند و نتایج حاصل از این روش درمانی زودتر از 3 ماه پس از آخرین جلسه لیزر درمانی قابل مشاهده نخواهد بود. پس از درمان و حتی در طول دوره درمان ممکن است دوباره دچار عفونت شود بنابراین باید دستورالعمل‌های مراقبتی پس از درمان را به دقت رعایت کنید. توصیه می‌شود که پس از درمان یک جفت جوراب نو استفاده شود.

پیشگیری

ناخن مبتلا به قارچ درمان می‌شود اما بهترین کار این است که از ابتدا از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود. در اینجا به برخی عادات و نکات که در پیشگیری از ابتلا به قارچ و عفونت ناخن مؤثر است اشاره می‌کنیم:

• هر روز پاهای خود را بشورید. از صابون‌های ملایم و آب گرم برای تمیز کردن پای آلوده استفاده کنید. سپس به طور کامل پا را خشک کرده و بین انگشت‌ها که محل تجمع و رشد باکتری و قارچ است را به دقت تمیز نگه دارید.
• از جوراب‌های جاذب رطوبت استفاده کنید. برخی مواد رطوبت را بهتر جذب می‌کنند. یکی از نکات کلیدی پیشگیری از رشد قارچ ناخن، خشک نگه داشتن پاها است بنابراین از جوراب‌هایی که از پشم، پلی پروپیلن و نایلون تولید شده‌اند استفاده کنید.
• جوراب‌های مرطوب را عوض کنید. اگر شما بیرون کار می‌کنید و از هایپرهیدروز رنج می‌برید (بیماری که باعث تعریق مفرط می‌شود) باید حتماً جوراب‌های خود را خشک نگه داشته و به محض این که مرطوب شدند آنها را تعویض کنید.
• از کفش‌هایی که راه هواخور دارند استفاده کنید. شما می‌توانید کفش‌هایی بخرید که به تنفس و هواخوری پاهای شما کمک می‌کند همچنین می‌توانید از صندل و کفش‌های جلوباز نیز استفاده کنید. اگر شما به دیابت مبتلا هستید باید پای خود را در خانه برهنه نگه دارید تا احتمال قارچی شدن ناخن شما کاهش یابد.
• از پای خود در محیط‌های عمومی محافظت کنید. منابع شایع قارچ که باعث عفونت می‌شوند شامل کناره‌های استخر، رختکن‌ها و دوش‌های عمومی است. زمانی که در این محیط‌ها قرار دارید از دمپایی یا صندل استفاده کنید تا از پای شما محافظت شود. همچنین باید فقط از دمپایی‌های خود استفاده کرده و از پوشیدن کفش و دمپایی دیگران اجتناب کنید.
• کفش‌های خود را عوض کنید. دو جفت کفش داشته باشید تا بتوانید در طول روز آنها را عوض کنید. در این صورت هر جفت کفش را می‌توان در طول 24 ساعت خشک کرده و استفاده نمود.