جوش در دوران بارداری : علت و درمان (مراقبت های پوستی در حاملگی)

تاریخ 21 آبان 1402

بروز جوش در دوران بارداری بسیار شایع است. حتی در صورتی که قبلاً این عارضه پوستی ایجاد نشده باشد، امکان دارد در سه ماهه اول دوره بارداری به طور ناگهانی جوش ایجاد شود. احتمال بروز جوش در دوران بارداری در زنانی که قبل از این دوره نیز شاهد بروز جوش بر روی صورت خود هستند، بیشتر است. البته جوش در دوران بارداری با انواع دیگر جوش‌ها متفاوت است و روش درمان جوش در دوران بارداری ممکن است با روش درمان انواع دیگر جوش‌ها تفاوت داشته باشد.

نکته مهم در رابطه با کنترل جوش در دوران بارداری، حفظ بهداشت و مراقبت از پوست است. حفاظت از پوست با کمک به رفع چربی اضافی که از غده‌های چربی ترشح می‌شود، می‌تواند از بروز عفونت و تشدید جوش در دوران بارداری جلوگیری کند.

علت بروز جوش در دوران بارداری

مهمترین عامل بروز جوش در دوران بارداری، عدم تعادل هورمونی است؛ ولی عوامل دیگری نیز در ایجاد جوش موثر هستند. این عوامل به غیر از ایجاد جوش در دوران بارداری، می‌توانند سبب تشدید جوش‌های قبلی شوند. دلایل بروز جوش در دوران بارداری عبارتند از:

• عوامل هورمونی– زمانی که هورمون‌های جنسی به نام آندورژن به همراه استروژن و پروژسترون در زمان بارداری ترشح می‌شوند، شخص شاهد تغییرات در بدن خود خواهد بود. مهمترین تغییر، تولید بیش از حد سبوم یا چربی طبیعی پوست است که سبب مسدود شدن منافذ پوست و بروز عفونت باکتریایی می‌شود. این موارد سبب ایجاد التهاب و بروز جوش می‌شوند.
• تغییر در رژیم غذایی– بارداری باعث می‌شود تا در زنان تمایل شدید به مصرف مواد غذایی ایجاد شود. در این حالت بسیاری از زنان به مصرف مواد غذایی سرخ‌شده، چرب، شیرین و مواد غذایی فرآوری‌شده روی می‌آورند. این مواد غذایی سبب بروز جوش در دوران بارداری می‌شوند.
• مصرف دارو– برخی از داروهای مخصوص دوران بارداری می‌توانند سبب تشدید جوش شوند. جهت مصرف داروهای جایگزین که کمتر سبب ایجاد جوش می‌شوند، بایستی با متخصص زنان و زایمان مشورت شود.
• استرس در دوران بارداری– بارداری نه تنها سبب ایجاد تغییرات جسمانی می‌شود، بلکه در ایجاد تغییر در تعادل روانی شخص نیز موثر است. امکان دارد استرس و اضطراب شدید، هیجان، ترس و شادی در تولید هورمون‌هایی که سبب بروز جوش در دوران بارداری می‌شوند، تاثیر داشته باشد.

مراقبت از پوست در دوران بارداری

زنان بایستی جهت کاهش جوش در دوران بارداری، نکات زیر را در ارتباط با مراقبت از پوست رعایت کنند:

خودداری از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب

در دوران بارداری، تأثیر نور خورشید بر بروز جوش بسیار قابل توجه است. نور مستقیم خورشید معمولاً باعث ایجاد جوش می‌شود و پرتوهای ماورای بنفش نیز برای سلامتی بسیار مضر می‌باشد. بنابراین، هنگام خروج از منزل، استفاده از چتر به منظور محافظت از پوست و رعایت تمامی نکات مربوط به مراقبت از پوست بسیار حائز اهمیت است.

خودداری از لایه‌برداری پوست در زمان بارداری

در زمان بارداری، زنان بایستی نکات مربوط به حفظ سلامتی را به دقت رعایت کنند. بروز جوش در دوران بارداری یکی از مشکلاتی است که برای زنان در این دوره خاص ایجاد می‌شود. در دوران بارداری بایستی از لایه‌برداری پوست صورت و همچنین استفاده از محصولات لایه‌بردار پوست خودداری کنید. توصیه می‌شود که برای شستن پوست صورت از آب و پنبه استفاده کنید.

اجتناب از قرار گرفتن در هوای آلوده

امکان دارد گرد و خاک و آلودگی سبب ایجاد جوش شوند. پس از بازگشت از خرید یا محل کار، رعایت اصول بهداشتی از اهمیت زیادی برخوردار است. آلودگی در محیط بیرون از منزل برای سلامتی اشخاص بسیار زیان‌آور می‌باشد. در صورتی که پوست تمیز نگه داشته نشود، باکتری می‌تواند باعث بروز جوش شود.

رعایت بهداشت

جهت رفع چربی، پوست صورت باید همیشه پاکیزه نگه داشته شده و در فواصل منظم شسته شود. البته در انجام این کار نباید زیاده‌روی شود. لایه‌برداری یا مالش و خراش جوش سبب تشدید عفونت می‌شود و در گسترش باکتری موثر است. به این منظور می‌توانید از پاک‌کننده یا صابون ملایم استفاده کنید. جهت مرطوب کردن پوست صورت، باید از محصولاتی استفاده کنید که سبب مسدود شدن منافذ پوست نمی‌شوند (محصولات non-comdogenic).

تمیز کردن ملایم پوست

خشک کردن پوست صورت باید با ملایمت صورت گیرد. به این منظور توصیه می‌شود که از یک لیف حمام نرم برای خشک کردن صورت استفاده شود. همچنین نباید از یک حوله یا لیف حمام دو بار استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که حوله مورد استفاده کاملا شستشو داده شده و تمیز باشد.

پاکیزه نگه داشتن محیط زندگی

محیط زندگی بایستی کاملا تمیز و پاکیزه نگه داشته شود. جهت جلوگیری از تشدید جوش، پوست صورت باید از گرد و خاک و چربی پاک شود. به همین جهت از تمیز بودن روکش بالش‌های مورد استفاده خود اطمینان حاصل کنید و آن‌ها را هر روز بشویید تا از گسترش باکتری و بروز جوش جلوگیری شود.

درمان جوش در دوران بارداری

مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری می‌تواند بر جنین نیز تاثیر داشته باشد. بنابراین در این دوره بایستی از بی‌خطر بودن هرگونه روش درمانی برای رفع جوش اطمینان حاصل شود. به این منظور بایستی به موارد زیر توجه شود:

روش‌های درمانی غیر ایمن

در دوران بارداری، حائز اهمیت است که از ایمنی روش‌های درمانی اطمینان حاصل شود. استفاده از داروی خوراکی ایزوترتینوئین ممکن است برای درمان جوش مفید باشد، اما مصرف این دارو در زمان بارداری بسیار خطرناک است؛ زیرا ممکن است بر جنین اثر گذاشته و باعث بروز نقص مادرزادی شود. روش‌های دیگر مانند هورمون‌درمانی و همچنین رتینوئید‌های موضعی نباید در زمان بارداری استفاده شوند.

سایر روش‌های درمانی

به طور کلی، داروهایی مانند اریترومایسین و کلیندامایسین برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر محسوب می‌شوند. البته پیش از استفاده از هر روش درمانی بایستی با پزشک مشورت شود. در برخی از موارد می‌توان از داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند بنزوئیل پروکساید موضعی، آزلائیک اسید و گلیکولیک اسید استفاده کرد.

روش‌های درمانی خانگی جهت رفع جوش در دوران بارداری

جهت درمان جوش می‌توان از روش‌های درمانی خانگی استفاده کرد. در این قسمت روش‌های طبیعی درمان جوش در دوران بارداری شرح داده می‌شوند.

خودداری از ترکاندن جوش

ترکاندن یا فشردن جوش سبب گسترش باکتری و تشدید عفونت می‌شود. بنابراین بایستی از کندن یا ترکاندن جوش خودداری شود. جوش پس از گذشت یک دوره زمانی به خودی خود از بین می‌رود.

استفاده از آلوئه ورا

استفاده از آلوئه ورا در اوایل دوران بارداری بسیار مفید است و بی‌خطر محسوب می‌شود. با مصرف ژل آلوئه ورا می‌توان در برابر بروز حساسیت از پوست محافظت کرد. آلوئه ورا یک محصول طبیعی محسوب شده و دارای عوارض جانبی نمی‌باشد و در رفع جوش صورت بسیار مفید می‌باشد.

جوش شیرین

داشتن پوست چرب یک مساله طبیعی محسوب می‌شود. در عین حال چربی زیاد بر روی پوست می‌تواند سبب ایجاد جوش شود. یکی از روش‌های درمان جوش در دوران بارداری، استفاده از جوش شیرین می‌باشد. به این منظور می‌توان جوش شیرین را با آب مخلوط کرده و به آرامی بر روی پوست مورد استفاده قرار داد. مشاهده تاثیر این روش به چند روز زمان نیاز دارد.

روغن درخت چای

جوش صورت ممکن است در اثر عوامل مختلفی بروز کند. در بسیاری از موارد، جوش در اثر عفونت ناشی از باکتری ایجاد می‌شود. به این منظور شخص می‌تواند روغن درخت چای را در محل مورد نظر بر روی پوست قرار دهد. این محصول در فروشگاه‌های محصولات بهداشتی و پزشکی موجود می‌باشد.

روغن نارگیل

پوست یکی از بخش‌های بسیار حساس بدن محسوب می‌شود. در صورت بروز جوش در دوران بارداری می‌توان از روغن نارگیل جهت رفع جوش استفاده کرد. روغن نارگیل طبیعی دارای هیچ گونه ناخالصی نمی‌باشد و در نتیجه باعث بروز حساسیت نمی‌شود. جهت رفع جوش می‌توان روغن نارگیل را به کمک یک پنبه نرم در محل مورد نظر بر روی پوست صورت مورد استفاده قرار داد.

عسل

بارداری سبب بروز و تشدید جوش‌های صورت می‌شود، استفاده از عسل بر روی جوش‌ها می‌تواند تا حد زیادی به کاهش و رفع جوش‌ها کمک کند. این روش را می‌توان به طور مکرر مورد استفاده قرار داد؛ چرا که عسل یک ماده طبیعی جهت کاهش جوش صورت محسوب می‌شود. استفاده از عسل جهت رفع جوش در سه ماهه اول و دوم دوران بارداری دارای تاثیر بیشتری می‌باشد.

مصرف محصولات بدون نیاز به نسخه پزشک

امکان دارد درمان جوش در دوران بارداری بدون کمک پزشک دشوار باشد. در ارتباط با استفاده از دارو یا کرم بدون نیاز به نسخه که تاثیر منفی بر بارداری نداشته باشد، بایستی با پزشک مشورت شود. محصولات بدون نیاز به نسخه پزشک می‌توانند در جهت رفع جوش بسیار موثر باشند ولی امکان دارد برخی از مواد مورد استفاده در آنتی‌بیوتیک‌ها دارای تاثیر منفی بر بارداری باشند. بنابراین زنان پیش از استفاده از داروها و محصولات بدون نیاز به نسخه پزشک، بایستی بارداری خود را حتما به متخصص پوست اطلاع دهند. به خصوص بایستی از مصرف داروهای آکوتان، تتراسایکلین، داکسی‌سایکلین و مینوسایکلین خودداری شود. این داروها معمولا برای درمان جوش تجویز می‌شوند ولی می‌توانند تاثیرات زیان‌آور برای جنین داشته باشند.