گرفتگی بینی: علت درمان آن با جراحی

تاریخ 22 آبان 1402

درمان گرفتگی بینی یک مشکل شایع در افراد با هر سن و سالی است که باعث می‌شود مسیر عبور هوا به صورت مکانیکی در بینی مسدود شود. انسداد بینی باعث ایجاد برخی مشکلات و بیماری‌ها مانند عفونت‌های سینوسی، خونریزی بینی، خروپف، اپنه، اختلال رشد صورت، مشکلات دندانی و ارتودنسی شده و در عملکرد ورزشکاران تأثیر می‌گذارد. کاهش یا از بین رفتن توانایی در تنفس از طریق بینی می‌تواند بر سلامت عمومی فرد تأثیر گذارد بنابراین باید حتماً برای درمان این مشکل اقدامات درمانی مقتضی انجام شود.

گرفتگی بینی چیست؟

این نوع از انسداد به گرفتگی مسیر هوای عبوری از بینی اشاره دارد و باعث اختلال در تنفس عادی و تخلیه مخاط بینی می‌شود و همچنین ممکن است منجر به ایجاد علائمی نظیر سر درد، عفونت‌های مکرر سینوسی و خروپف نیز شود.

علت گرفتگی بینی

گرفتگی بینی به معنی انسداد سوراخ بینی بوده و می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از دلایل شایع گرفتگی بینی عبارتند از:

انحراف بینی

تیغه بینی ساختاری است که سردردگی ها یا نوار های بینی را از بین دو تنفسگاه بینی جدا می کند. انحراف بینی به معنای عدم تبانی تیغه بینی است. علایم انحراف بینی شامل مشکل در تنفس از بینی (به خصوص یک طرف بینی) و عطسه گری است. انحراف بینی ممکن است به دلیل آسیب دیدگی بینی ایجاد شود.

هایپرتروفی شاخک تحتانی

هر طرف بینی استخوان‌هایی دارد که به آنها شاخک گفته می‌شود. این شاخک‌ها توسط مقدار زیادی مخاط اسفنجی پوشانده شده‌اند (پوشش صورتی رنگ داخل بینی). این شاخک‌ها مستعد ابتلا به آلرژی بوده و نسبت به گرد و غبار تحریک‌پذیرند. اگر این شاخک‌ها متورم شوند ممکن است باعث ایجاد اختلال در نفس کشیدن از طریق بینی شوند.

تخریب دریچه بینی

دریچه بینی باریک‌ترین قسمت بینی است که در قسمت میانی به سمت پایین بینی قرار گرفته است. از آنجا که دریچه بینی باریک است هر گونه تغییر در ساختار آن باعث افزایش مقاومت در بینی یا انسداد و گرفتگی بینی می‌شود. به این عارضه تخریب دریچه بینی گفته می‌شود.

پولیپ بینی

این توده‌های نرم و غیر سرطانی داخل بینی یا سینوس‌ها ایجاد می‌شوند و اگر بزرگ باشند می‌توانند باعث گرفتگی بینی شده و در تخلیه مخاط داخل بینی ایجاد اشکال کنند.

وجود اجسام خارجی داخل بینی

رفتن اجسام خارجی داخل بینی در کودکان بیش از بزرگسالان اتفاق می‌افتد. البته ممکن است تومورهایی نیز در بینی شکل گیرند که این اتفاق نادر است.

بزرگ شدن لوزه در پوشش بینی

بافت لوزه در پشت بینی قرار دارد. زمانی که لوزه بزرگ می‌شود ممکن است باعث گرفتگی بینی شده و عوارضی مانند سینوزیت، خروپف یا آپنه ایجاد کند. این مشکل معمولاً در خردسالان ایجاد می‌شود اما ممکن است بزرگسالان نیز دچار این بیماری شوند.

 رینوسینوزیت

این شایع‌ترین دلیل گرفتگی بینی است. هم رینیت آلرژیک و هم رینیت غیرآلرژیک ممکن است باعث تورم و التهاب مسیر عبور هوا در بینی شوند. اغلب، این انسداد بینی باعث ابتلا به سینوزیت مزمن می‌شود.

علائم

• اختلال در تنفس از یک یا هر دو طرف بینی: بسته به محل گرفتگی و انسداد بینی ممکن است مسیر عبور هوا از طریق بینی مسدود شود.
• احتقان بینی: احتقان بینی باعث اختلال در تنفس از طریق بینی می‌شود و در بینی احساس پری وجود دارد. در بسیاری از مردم این عارضه شب‌ها بدتر می‌شود.
• تنفس از دهان: زمانی که بینی فرد گرفته است، معمولاً وی به صورت ناخوداگاه از طریق دهان نفس می‌کشد.
• آپنه خواب و خروپف: آپنه خواب اختلالی است که باعث قطع تنفس در هنگام خواب شده و باعث خروپف کردن می‌شود.
• احساس خستگی: غالباً احساس خستگی یا کمبود انرژی به دلیل بدخوابی ناشی از گرفتگی بینی ایجاد می‌شود.

تشخیص

تشخیص برخی از انواع گرفتگی بینی برای انجام اقدامات درمانی مؤثر بسیار ضروری و مهم است.

• معاینه بینی: پزشک حساسیت به لمس را بررسی کرده و با نگاه کردن به داخل بینی، گرفتگی بینی را مشخص می‌کند.
• آزمایش‌های تصویری: سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) و ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) برای تشخیص گرفتگی فیزیکی بینی و تعیین محل دقیق گرفتگی بینی انجام می‌شود.
• آندوسکوپی بینی: پزشک اندوسکوپ را داخل بینی قرار داده و از طریق آن مسیر بینی و سینوس‌ها را بررسی می‌کند.
  • عمل جراحی سینوس به نام FESS  ( جراحی اندوسکوپی عملکردی سینوس ) می باشد که از طریق اندوسکوپ ( وسیله ای که اجازه دید از درون سینوسها را می دهد) صورت می گیرد و در صورت انجام مراقبتهای جراحی اندوسکوپی سینوس ، روش بسیار موثری در درمان می باشد . روش جدید عمل سینوس باعث بر طرف کردن بیماری بدون برش بر روی صورت می باشد .جراحی آندوسکوپی بینی و سینوس ها، بصورت بی حسی موضعی یا بیهوشی در اتاق عمل انجام می گیرد. در این جراحی، از تلسکوپ های صفر درجه، ۱۳۰ درجه و در بعضی موارد ۷۰ درجه استفاده می شود. آندوسکوپی صفر درجه ،محور دید جراح را با محور تنه آندوسکوپ که محور طولی دستگاه است منطبق می کند و دید جراح را با مناطق مورد نظر و در صورت لزوم جهت خارج نمودن ضایعه هماهنگ می کند.

درمان

اسپری ضدالتهابی بینی

در بیشتر موارد نیاز به انجام عمل جراحی برای رفع انسداد بینی نیست. پزشکان استفاده از اسپری‌های ضدالتهابی بینی را برای بهبود وضعیت مسیر عبور هوا در بینی در افرادی که به دلیل ابتلا به سینوزیت یا رینیت آلرژیک دچار اختلالات تنفسی شده‌اند تجویز می‌کنند.

عمل انحراف بینی (سپتوپلاستی)

اگر شما دچار گرفتگی بینی به دلیل انحراف بینی هستید، پزشک ممکن است عمل جراحی انحراف بینی را به شما توصیه کند. در این عمل، یک شکاف داخل بینی ایجاد می‌شود و قسمتی از پوشش داخلی بینی که روی تیغه بینی یا سپتوم قرار دارد برداشته می‌شود تا قسمتی کج تیغه بینی ترمیم شود. سپس، پوشش داخل بینی با استفاده از بخیه در محل قبلی خود قرار داده می‌شود. غضروف بینی با احتیاط برداشته می‌شود و استخوان باقیمانده بدون تغییر قرار می‌گیرد تا پیشگیری از افتادگی و شل شدن پل بینی یا نوک بینی شود.

عمل جراحی انحراف بینی یک عمل سرپایی است و ممکن است پس از آن نوک بینی حساس باشد تا یک هفته اول. دوره بهبودی پس از عمل نیز به راحتی گذر می‌کند.

 کاهش شاخک بینی (توربینات)

زمانی که بافتی که بر روی استخوان توربینات ها یا شاخک های بینی قرار دارد، التهاب و تورم می‌کند، لازم است شاخک های بینی کوچک شوند. روش رایج برای کاهش اندازه شاخک های بینی این است که یک شکاف کوچک در داخل بینی و در جلوی شاخک ایجاد شود. سپس یک ابزار جراحی وارد بینی می‌شود و بافت متورم اضافی بریده می‌شود. سپس این ابزار از بینی خارج می‌شود و پوشش نازکی بر روی استخوان بهبود می‌یابد. عمل جراحی معمولاً به همراه تغییر مکان استخوان نزدیک به بینی انجام می‌شود تا فضای بیشتری برای گذراندن هوا ایجاد شود. مانند عمل جراحی انحراف بینی، جراحی کوچک کردن شاخک‌های بینی نیز یک عمل سطحی است و با ناراحتی های کوچک همراه است. بیمارانی که این جراحی را تجربه می‌کنند، می‌توانند در روز بعد از جراحی به کار خود بازگردند.

برداشتن ساب ماکوز

برداشت ساب ماکوز یک عمل جراحی در مسیر عبور هوا است که گرفتگی بینی ناشی از بزرگ شدن شاخک‌های بینی را اصلاح می‌کند. در این عمل جراحی، یک شکاف کوچک روی پوشش مخاطی بینی ایجاد شده و بافت اضافی و استخوان زیر سطح آن برداشته می‌شود.

برداشتن لوزه

عمل برداشتن لوزه یک عمل سرپایی است که برای انجام آن نیازی به ایجاد شکاف در صورت نیست. معمولاً لوزه‌ها از طریق دهان یا در برخی مواقع از طریق بینی برداشته می‌شوند.

عمل جراحی دریچه بینی

عمل جراحی دریچه بینی (رینوپلاستی عملکردی) یک روش جراحی است که معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و در آن ساختار داخلی و خارجی بینی اصلاح شده یا بازسازی می‌شوند تا جریان هوا بتواند به راحتی از بینی عبور کند.