هیپرپیگمانتاسیون یک بیماری پوستی شایع است که می‌تواند به دلایل زیادی، بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار دهد. هایپر پیگمانتاسیون یک بیماری پوستی بی‌ضرر است که افراد می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های از بین بردن علائم، از جمله روش‌های آرایشی، کرم‌ها و داروهای خانگی از شر آن خلاص شوند. اگر یک فرد در کنار هایپر پیگمانتاسیون، متوجه علائم دیگری شود باید با پزشک مشورت کند.
اگر فردی بخواهد به دلایل زیبایی، هیپرپیگمانتاسیون پوستی را درمان کند می‌تواند برای دریافت توصیه‌هایی درباره بهترین روش‌های درمانی موجود، از متخصصین پوست کمک بگیرد.
انواع هیپرپیگمانتاسیون
بیماری هیپرپیگمانتاسیون چندین نوع دارد که رایج‌ترین آنها عبارتند از ملاسما، کک و مک و هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب.
- ملاسما- اعتقاد بر این است که ملاسما ناشی از تغییرات هورمونی بوده و ممکن است در طول دوران بارداری ایجاد شود . نواحی دچار هیپرپیگمانتاسیون می‌توانند روی هر ناحیه‌ای از بدن ظاهر شوند اما بیشتر روی شکم و صورت دیده می‌شوند.
- لکه‌های خورشیدی – لکه‌های آفتابی که لکه‌های کبدی یا لکه‌های خورشیدی نیز نامیده می‌شوند بسیار شایع هستند. ایجاد شدن آنها به قرار گرفتن در معرض آفتاب ارتباط دارد و عموماً در نواحی ظاهر می‌شوند که در معرض نور آفتاب قرار دارند؛ مانند دست‌ها و صورت.
- هایپر پیگمانتاسیون پس از التهاب نتیجه آسیب دیدگی یا التهاب پوست است و یکی از شایع‌ترین دلایل آن آکنه می‌باشد.
علائم
عمده‌ترین نشانه هیپرپیگمانتاسیون، تیره شدن برخی از نواحی پوست است. لکه‌ها می‌توانند بسیار بزرگ باشند و در هر یک از نواحی پوست ایجاد شوند.
دلایل هیپرپیگمانتاسیون
علت هیپرپیگمانتاسیون به نوع آن بستگی دارد. شایع‌ترین دلایل هیپرپیگمانتاسیون عبارتند از:
قرار گرفتن در معرض آفتاب
هنگام قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب، بدن برای محافظت از پوست ملانین بیشتری تولید می‌کند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد نقطه‌های تیره یا لکه‌هایی روی پوست شود که لکه‌های پیری یا لکه‌های خورشیدی نامیده می‌شوند.
التهاب پوست
در برخی از افراد پس از ملتهب شدن پوست ممکن است بخشی از نواحی آن تیره‌تر شوند. التهاب ممکن است ناشی از آکنه ، اگزما ، لوپوس یا آسیب دیدگی پوست باشد. افرادی که دارای پوست تیره‌تر هستند اغلب بیشتر از سایرین مستعد ایجاد هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب هستند.
ملاسما
در صورتی که افراد تغییرات هورمونی را تجربه کنند، ممکن است لکه‌های تیره روی سطح پوست به وجود بیایند. این نوع از هیپرپیگمانتاسیون در دوران بارداری شایع است.
واکنش به استفاده از دارو
برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای می‌توانند باعث هیپرپیگمانتاسیون شوند. در این موارد ممکن است لکه‌های پوست خاکستری شوند. گاهی اوقات مواد شیمیایی موجود در برخی درمان‌های خاص نیز می‌تواند باعث هیپرپیگمانتاسیون شود.
مشکلات پزشکی
ممکن است هیپرپیگمانتاسیون دلایل جدی‌تری نیز داشته باشد؛ مانند بیماری آدیسون و بیماری هموکروماتوز.
بیماری آدیسون، غدد آدرنال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون در برخی از نواحی بدن شود. این نواحی عبارتند از:
- چین‌های پوست
- لب‌ها
- آرنج‌ها و زانوها
- گره انگشتان
- انگشتان پا
- داخل گونه
بیماری هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که می‌تواند باعث شود بدن انسان حاوی مقادیر بیش از حد آهن شود. این بیماری می‌تواند منجر به هایپر پیگمانتاسیون شود که باعث تیره‌تر به نظر رسیدن پوست می‌شود.
اگر یک فرد علائمی از بیماری هموکروماتوز که در ادامه می‌آید را در خود مشاهده کند باید به پزشک مراجعه نماید:
- خستگی
- درد شکم
- درد مفاصل
- کاهش وزن
تشخیص
افراد دچار هیپرپیگمانتاسیون می‌توانند به یک پزشک که قادر به شناسایی نوع و علت هیپرپیگمانتاسیون است، مراجعه کنند. ممکن است پزشک یک نمونه کوچک از پوست را برداشته یا با روش بیوپسی، علت هایپرپیگمنتاسیون را مشخص کند.
معمولاً پزشکان می‌توانند ملاسما یا سایر انواع آن را فقط با مشاهده پوست تشخیص دهند. گاهی اوقات پزشکان از یک لامپ خاص که لامپ وود نامیده می‌شود برای معاینه پوست استفاده می‌کنند. سپس پزشک یا متخصص پوست می‌تواند در صورت لزوم یک برنامه درمانی مناسب برای بیمار فراهم نماید.
درمان هیپرپیگمنتاسسیون
اگر در حال دست و پنجه نرم کردن با بیماری هیپرپیگمانتاسیون هستید، بدانید که تنها نیستید. هیپرپیگمانتاسیون یک بیماری شایع پوستی است و گزینه‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد. متخصص پوست شما می‌تواند با شناسایی علت هیپرپیگمانتاسیون شما و کار کردن برای تهیه یک برنامه درمانی مناسب به شما کمک کند. برای آگاهی درباره گزینه‌های دیگر خود از جمله کارهایی که می‌توانید در خانه امتحان کنید و اینکه از عمل‌هایی مانند میکرودرم ابریژن چه انتظاری باید داشت و غیره، به مطالعه این مقاله ادامه دهید.
کرم‌های روشن کننده
کرم‌های روشن کننده، درمان‌های بدون نسخه (OTC) هستند که با عناصر انتخابی برای کمک به کاهش پیگمانتاسیون عمل می‌کنند. بسیاری از این کرم‌ها در اشکال قابل تجویز قوی‌تر نیز موجود هستند. کرم‌های روشن کننده معمولاً یک یا دو بار در روز استفاده می‌شوند تا به روشنتر شدن تدریجی پوست به مرور زمان کمک کنند. درمان‌های دارویی معمول برای روشنتر کردن پوست به شکل ژل نیز تولید می‌شوند.
عناصر رایجی که در محصولات روشن‌کننده OTC وجود دارند شامل موارد زیر می‌باشند:
- هیدروکینون
- عصاره شیرین بیان
- ان استیل گلوکزامین
- ویتامین b۳ یا (نیاسینامید)
چه کسانی باید محصولات روشن کننده را امتحان کنند؟
کرم‌ها و ژل‌های روشن کننده برای نقاط تیره صاف مانند ملاسما یا لکه‌های پیری بهترین کاربرد را دارند. آنها برای لکه‌های تغییر رنگ در بیشتر انواع پوست‌ها موثر هستند. محصولات OTC گزینه‌هایی قابل دسترس (و گاهی اوقات مقرون به صرفه‌تر) هستند که برای درمان هیپرپیگمانتاسیون به کار می‌روند اما ممکن است مشاهده تاثیر آنها از سایر درمان‌های حرفه‌ای و تخصصی بیشتر طول بکشد.
اسیدهای صورت
اسیدهای صورت یا اسیدهای پوستی با لایه برداری یا برداشتن لایه فوقانی پوست شما عمل می‌کنند. هر بار که شما پوست خود را لایه برداری می‌کنید، سلول‌های جدیدی ایجاد شده و جای سلول‌های کهنه قبلی را می‌گیرند. این فرایند حتی به روشن شدن رنگ پوست و نرمتر شدن کلی آن نیز کمک می‌کند.
بسیاری از اسیدهای صورت در فروشگاه‌های لوازم بهداشتی و زیبایی و داروخانه‌ها به صورت بدون نسخه در دسترس هستند. محبوب‌ترین گزینه‌های اسیدهای صورت عبارتند از:
- اسیدهای هیدروکسی آلفا مانند گلیکولیک، لاکتیک، سیتریک، مالیک یا تارتاریک اسید
- آزلائیک اسید
- کوجیک اسید
- اسید سالیسیلیک
- ویتامین c (به شکل اسید ال-آسکوربیک)
چه کسانی باید از این محصولات استفاده کنند؟
اسیدهای صورت برای هیپرپیگمانتاسیون خفیف روی رنگ پوست‌های روشنتر بهتر عمل می‌کند.
شما می‌توانید کدام محصولات را امتحان کنید؟
به دنبال محصولی با محتوای اسید ۱۰ درصد یا کمتر باشید. غلظت‌های بالاتر اسید می‌توانند احتمال عوارض جانبی را افزایش دهند و بهتر است برای لایه برداری تخصصی در مطب پزشک به کار روند.
رتینوئیدها
رتینوئیدها که مشتقاتی از ویتامین a هستند، در میان قدیمی‌ترین عناصر بدون نسخه مورد استفاده برای مراقبت از پوست قرار دارند. ساختار ریز مولکولی آنها به این مواد اجازه می‌دهد عمیقاً به درون پوست نفوذ کرده و لایه‌های عمیق پوست شما را درمان کنند.
رتینوئیدها می‌توانند به صورت فرمول‌های بدون نسخه یا تجویزی ارائه شوند. با این حال محصولات بدون نسخه آن معمولاً ضعیف‌تر هستند. اگر پس از چند ماه استفاده از رتینوئیدها نتیجه‌ای ندیدید درباره تجویز رتینوئید ترتینوئین تجویزی (Retin-A) با متخصص پوست خود صحبت کنید.
چه کسانی باید این محصولات را امتحان کنند؟
ممکن است رتینوئیدهای بدون نسخه برای تمام رنگ پوست‌ها بی‌خطر باشند اما اگر رنگ پوست تیره‌تری دارید باید توسط متخصص پوست خود معاینه شوید و برای استفاده طولانی مدت از این محصولات برنامه‌ریزی کنید.
توجه به این نکته که رتینوئیدها در مقایسه با درمان هیپرپیگمانتاسیون، بیشتر برای درمان چین و چروک‌ها استفاده می‌شوند مهم است و این امر بدین معنا است که ممکن است رتینوئیدها در درجه اول درمانی برای هیپرپیگمانتاسیون نباشند.
لایه برداری شیمیایی
لایه برداری شیمیایی از اسیدهای قوی‌تر با غلظت بالاتر برای درمان نواحی مورد نظر پوست استفاده می‌کند. در این روش برای کاستن هیپرپیگمانتاسیون، لایه‌های پوست برداشته می‌شوند. ممکن است در لایه برداری‌های عمیق‌تر، مواد به لایه میانی پوست شما (درم) نفوذ کنند تا نتایج چشمگیری‌تری به دست بیاید.
اگر چه بسیاری از مواد لایه برداری شیمیایی به صورت بدون نسخه در دسترس هستند اما ممکن است بهتر باشد انجام لایه برداری تخصصی در مطب متخصص پوست خود را انتخاب کنید. در این صورت لایه برداری قوی‌تر بوده و نتایج سریع‌تری به دست می‌آید.
از آنجا که لایه برداری در مطب پزشک بسیار قوی‌تر و عمیق‌تر است، می‌تواند خطر عوارض جانبی را نیز برای شما افزایش دهد. درباره محدودیت‌های شخصی خود با متخصص پوست خود صحبت کنید. خطرات احتمالی هر دو روش لایه برداری در خانه و در مطب متخصص پوست که شامل قرمزی، التهاب و ایجاد تاول است را در نظر بگیرید. در صورتی که لایه برداری به صورت نادرست انجام شود، ممکن است تاول و زخم نیز ایجاد شود.
اگر به طور مداوم در معرض نور آفتاب قرار دارید، ممکن است لایه برداری شیمیایی بهترین گزینه درمانی برای شما نباشد. لایه برداری شیمیایی باعث می‌شود پوست شما نسبت به اشعه آفتاب حساسیت بیشتری داشته باشد. اگر به قدر کافی از کرم ضد آفتاب و سایر گزینه‌های محافظت در مقابل نور آفتاب استفاده نکنید، قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش نور خورشید می‌تواند هیپرپیگمانتاسیون شما را بدتر کند. شما حداقل یک هفته پس از آخرین جلسه لایه برداری شیمیایی خود باید اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام دهید.
چه کسانی می‌توانند این روش را امتحان کنند؟
اگر دارای موارد زیر می‌باشید ممکن است لایه برداری شیمیایی برای شما کاربرد داشته باشد:
- لکه های پیری
- آفتاب سوختگی
- ملاسما
- پوست لکه دار
لایه برداری شیمیایی برای رنگ‌های روشنتر پوست نیز بهتر عمل می‌کند و ممکن است نسبت به محصولات اسید صورت، نتایج سریع‌تری به دنبال داشته باشد.
شما چه محصولاتی را می‌توانید امتحان کنید؟
اگر به دنبال لایه برداری تخصصی برای استفاده در خانه می‌گردید، یکی از محصولات اسید گلیکولیک را در نظر بگیرید. این محصول ممکن است حداکثر دو بار در هفته استفاده شوند و می‌توانند همزمان به کاهش چین و چروک‌های پوست نیز کمک کنند.
اگر رنگ پوست شما تیره‌تر است یا می‌خواهید لایه برداری قوی‌تری داشته باشید، با متخصص پوست خود صحبت کنید. آنها می‌توانند درباره ی لایه برداری حرفه‌ای که ارائه می‌کنند و درباره انتخاب روش لایه برداری تخصصی مناسب شما به شما کمک کنند.
لایه برداری با لیزر جوانسازی پوست
درمان لایه برداری با لیزر (جوانسازی) از پرتوهای متمرکز شده نور برای کاهش هیپرپیگمانتاسیون استفاده می‌کند.
دو نوع لیزر وجود دارد: لیزرهای Ablative و غیر Ablative . لیزرهای Ablative تهاجمی‌تر بوده و استفاده از آنها شامل برداشتن لایه‌هایی از پوست شما است. در حالیکه لیزرهای غیر Ablative لایه درم پوست را هدف قرار می‌دهند و رشد کلاژن را افزایش داده و باعث سفتی پوست می‌شوند.
لیزر های Ablative قوی‌تر هستند اما می‌توانند عوارض جانبی بیشتری داشته باشند. هر دو لیزر عناصری را در پوست شما نابود می‌کنند که باعث می‌شود سلول‌های جدید پوست شما سفت‌تر و محکم تر رشد کنند.
چه کسانی می‌توانند این درمان را امتحان کنند؟
برای جوانسازی پوست یک رویکرد مناسب برای تمام افراد وجود ندارد. ممکن است برای افرادی که پوست روشن‌تری دارند لیزر Ablative بهتر عمل کند. در حالی که ممکن است در برخی دیگر از افراد لیزرهای غیر Ablative باعث شود پوست به جای روشنتر شدن تیره‌تر شود. متخصص پوست شما برای ارزیابی تغییر رنگ و رنگ کلی پوست شما، با شما همکاری می‌کند تا بهترین گزینه را برای پوست خود انتخاب کنید.
درمان پالس نور شدید (IPL)
درمان IPL نوعی از درمان با لیزر غیر Ablative (فرکشنال) است IPL درمانی باعث تحریک رشد کلاژن در درم می‌شود و معمولاً به چندین جلسه درمانی احتیاج دارد.
IPL در کل برای مشکلات رنگدانه پوست استفاده می‌شود اما لکه‌های صاف به طور خاص نسبت به این درمان پاسخ می‌دهند. این درمان همچنین ممکن است به کاهش ظاهر چین و چروک‌های پوستی، عروق عنکبوتی و منافذ بزرگ شده پوست کمک کند. IPL برای افرادی که پوست روشنی دارند بهتر عمل می‌کند.
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن روشی است که در مطب پزشک انجام می‌شود و برای درمان هیپرپیگمانتاسیون به کار می‌رود و فقط لایه اپیدرم زخم سطحی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در طول این روش درمانی، متخصص پوست شما از یک ابزار دستی شبیه به دریل که دارای یک برس سیمی یا سایر اتصالات تراشنده است، استفاده می‌کند. سپس این ابزار روی پوست شما کشیده می‌شود تا به سرعت اما با ملایمت لایه اپیدرم پوست را از بین ببرد. ممکن است برای رسیدن به نتایج ایده‌آل به چندین جلسه درمان احتیاج داشته باشید.
چه کسانی می‌توانند این روش را امتحان کنند؟
میکرودرم ابریژن روی زخم‌های سطحی بهتر از همه چیز عمل می‌کند. متخصص پوست شما می‌تواند در تعیین اینکه این روش درمانی برای شما مناسب است یا خیر به شما کمک کند. این درمان نیز برای افرادی که پوست روشنی دارند بهتر عمل می‌کند.
درم ابریژن
روش درم ابریژن شامل از بین بردن لایه اپیدرم پوست شما است اما تاثیرات آن تا بخشی از لایه درم ادامه پیدا می‌کند. اگر چه گاهی اوقات از درم ابریژن برای صاف کردن چین و چروک‌ها استفاده می‌شود اما از گذشته از آن برای برطرف کردن مشکلات بافتی استفاده می‌شده است. مشکلاتی مانند:
- جای آکنه
- لکه‌های پیری
- زخم‌های آبله مرغان
- زخم‌های حاصل از آسیب
- آسیب ناشی از تابش خورشید
در این روش نیز مانند روش میکرودرم ابریژن، متخصص پوست شما از یک ابزار دستی مشابه دریل که دارای یک برس یا سایر اتصالات تراشنده است، استفاده می‌کند. آنها این ابزار را به سرعت- اما با ملایمت- روی پوست شما حرکت می‌دهند تا تمام لایه اپیدرم و بخش فوقانی درم را از بین ببرند.
چه کسانی می‌توانند این درمان را امتحان کنند؟
اگر شما به دنبال کاهش رنگدانه‌های پوست با سرعتی بیشتر از روش میکرودرم ابریژن هستید، ممکن است روش درم ابریژن گزینه مناسبی باشد.
این درمان در پوست‌های روشنتر بهتر عمل می‌کند. افرادی که پوستی با تن رنگ متوسطی دارند ممکن است در اثر این عمل دچار هیپرپیگمانتاسیون بیشتری شوند. لکه‌های جدید هیپرپیگمانتاسیون ممکن است پس از حدود ۸ هفته روشنتر شوند.
چه روشی برای هر رنگ پوستی خوب عمل می‌کند؟
رنگ پوست شما می‌تواند نقش مهمی در شدت و مدت زمان درمان‌های هیپرپیگمانتاسیون داشته باشد. افرادی که دارای رنگ پوست روشن متوسط و تیره هستند، می‌توانند از برخی از درمان‌ها استفاده کنند اما افراد دارای پوست‌های بسیار تیره به زمان بیشتری برای عمل کردن درمان احتیاج دارند. رنگ پوست‌های روشن به بیشتر عمل‌های هیپرپیگمانتاسیون به خوبی جواب می‌دهند.
اگر پوست برنزه یا بسیار تیره‌تری دارید ممکن است موارد زیر برای شما محدودیتی نداشته باشند:
- لیزرهای دارای پرتو بالا
- درمان IPL
اگر رنگ پوست متوسطی دارید ممکن است گزینه‌های زیر برای شما مفید باشند:
- لایه برداری شیمیایی
- میکرودرم ابریژن
رنگ پوست‌های تیره‌تر می‌توانند از موارد زیر استفاده کنند:
- گلیکولیک اسید
- کوجیک اسید
- کرم‌های روشن کننده بدون نسخه
- میکرودرم ابریژن
- لایه برداری شیمیایی با قدرت کم
درمان‌های لیزر اما تنها در صورتی که با حداقل تهاجم و طی تعداد جلسات درمانی بیشتر انجام شود
به طور کلی برای مشاهده نتایج درمان‌های موضعی مدت زمان طولانی‌تری لازم است. صبر کردن کلید هر یک از گزینه‌های درمانی است.
پیشگیری
برای جلوگیری از هیپرپیگمانتاسیون یا جلوگیری از شدت یافتن آن موارد زیر را رعایت کنید؛
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کنید. از کرم ضدآفتاب با spf ۳۰ یا بالاتر استفاده کنید تا از پوست محافظت کرده و مانع هیپرپیگمانتاسیون ناشی از تیره‌تر شدن آن شود.
- از کندن پوست خودداری کنید .برای جلوگیری از ایجاد هیپرپیگمانتاسیون پس از یک آسیب، از کندن زخم و آکنه و جوش اجتناب نمایید.
