جراحی کاشت مو یکی از انواع عمل‌های جراحی برای درمان ریزش مو است. روش‌های متنوعی برای این منظور وجود دارد، ولی در تمام روش‌های کاشت مو یک بخش از پوست حاوی مو را از بخشی از پوست سر برداشته و موهای به دست آمده را در مناطقی که مو ریخته یا نازک شده یا آسیبی به سر وارد شده می‌کارند.
با توصیه‌های یک جراح همراه شوید: توصیه‌های عمومی برای مراقبت‌های بعد از کاشت مو عبارتند از:
- تمام توصیه‌های پزشک درباره مراقبت از زخم‌ها را اجرا کنید.
- از هرگونه ورزش یا فعالیت شدید که می‌تواند فشار خون را افزایش دهد خودداری نمایید، زیرا منجر به خونریزی زخم‌ها خواهد شد.
- هرگونه خونریزی، درد شدید یا علائم نامعمول را به جراح خود گزارش دهید.
مواردی که باید پیش از جراحی کاشت مو در نظر بگیرید
پیش از گرفتن تصمیم قطعی برای جراحی کاشت مو، این موارد مهم را به ذهن بسپارید:
- انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید. اگر موی زیادی روی سر خود ندارید، با جراحی کاشت مو نمی‌توانید موهای پرپشتی داشته باشید. هرچه موهای باقی مانده روی سر ضخیم‌تر و متراکم‌تر باشد، نتایج کاشت مو نیز بهتر خواهد بود.
- معمولاً موی ضخیمی که رنگ روشن یا جوگندمی دارد نتایج بهتری از موهای نازک و تیره خواهد داشت.
- پس از انجام کاشت مو، شاید تا زمانی که موها ریشه زده و شروع به رشد نمایند تا 9 ماه طول بکشد.
- افراد سیگاری بیشتر از سایرین در معرض عوارض جراحی هستند. اگر برای انجام جراحی تصمیم جدی دارید، باید سیگار کشیدن را ترک کنید.
- شاید پیش از جراحی کاشت مو به درمان مداوم پزشکی نیاز داشته باشید.
موارد پزشکی جراحی کاشت مو
پیش از جراحی، درباره موارد پزشکی ذیل با پزشک یا جراح خود صحبت کنید:
- سلامت جسمی – انجام معاینه به پزشک یا جراح در یافتن مناسب‌ترین روش درمانی کمک می‌کند.
- سابقه پزشکی – برخی از عوارض زمینه‌ای یا سابقه جراحی در گذشته ممکن است بر تصمیمات پزشک در زمینه این جراحی تأثیرگذار باشد، از جمله نوع بیهوشی مورد استفاده.
- بررسی مو – از جمله الگوی کاشت مو، میزان ریزش مو، سابقه ریزش مو در خانواده و سابقه انحام دیگر درمان‌ها یا جراحی‌ها برای درمان ریزش مو.
- خطرات و عوارض محتمل – دانستن خطرات و عوارض این جراحی از این بابت اهمیت دارد که می‌توانید درباره انجام دادن یا ندادن این جراحی تصمیم قطعی بگیرید.
- دارو – پزشک خود را در جریان داروهای مصرفی خود، چه آنهایی که بطور منظم می‌خورید و چه آنهایی که جدیداً مصرف کرده‌اید، بگذارید، از جمله داروها یا مکمل‌های بدون نسخه مثل روغن ماهی و مکمل‌های ویتامین.
- واکنش‌ها به داروهای خاص – اگر تا به حال بدنتان به داروی خاصی واکنش نشان داده است یا دچار عوارض جانبی داروی خاصی شده‌اید، مثل بیهوشی، جراح را در جریان آن بگذارید.
- آمادگی برای جراحی – جراح به شما دستورالعمل‌های مفصلی را درباره آن چه که باید در منزل برای آماده شدن جهت جراحی انجام دهید، خواهد داد. برای مثال، ممکن است به شما توصیه شود که داروی خاصی مصرف کنید یا دوز دارویی که مصرف می‌کنید را تغییر دهید. تمام دستورالعمل‌های پزشک را به دقت انجام دهید.
عمل جراحی کاشت مو
روش‌های متنوعی برای جراحی کاشت مو وجود دارد. جراح روشی را انتخاب خواهد کرد که مناسب‌ترین گزینه برای شرایط شما باشد.
گرافت کاشت مو
گرافت‌های مورد نیاز برای کاشت مو را معمولاً با بی‌حسی موضعی از سر بیمار برداشت می‌کنند. هر جلسه درمانی 2 الی 8 ساعت طول می‌کشد که به تعداد موهای کاشته شده بستگی دارد.
معمولاً بین هزار تا دو هزار فولیکول مو در یک جلسه کاشته می‌شود، ولی در مناطق وسیع سر شاید تا چهار هزار فولیکول در هر جلسه نیز کاشته شود. یک جلسه می‌تواند چند ساعت طول بکشد، بسیاری از بیماران دو یا سه جلسه جداگانه به پزشک مراجعه می‌کند.
جراحی عموماً به این صورت انجام می‌شود:
- مو در ناحیه “اهدا کننده” سر کوتاه می‌شود تا راحت‌تر بتوان با آن کار کرد.
- جراح آن ناحیه از سر را که موهای ضخیمی دارد بی‌حس می‌کند.
- سپس بخش‌های کوچک از پوست دارای مو سر برداشته شده و در نواحی مورد نظر کاشته می‌شود (معمولاً در ناحیه جلویی سر و بالای پیشانی).
- شاید از دستگاه‌های متنوعی برای برداشت پوست از سر استفاده شود. برای مثال، پانچ یا چاقوی جراحی. یک بار گرافت با پانج، بسته به اندازه لوله، می‌تواند 2 الی 15 فولیکول برداشت کند. یک نوار کوتاه 4 الی 10 فولیکول و نوار بلند تا 40 فولیکول در خود دارد.
جراحی فلاپ
جراحی فلاپ در صورتی انجام می‌شود که به کاشت مقدار زیادی مو نیاز باشد (برای مثال، فلاپ‌های بافتی بزرگ بجای گرافت‌های کوچک). شاید نیاز باشد برای این نوع جراح کاشت مو نیاز به بستری در بیمارستان و استفاده از بیهوشی عمومی باشد.
نحوه انجام جراحی فلاپ:
- جراح دستگاه‌هایی را شبیه به بالن زیر پوست ناحیه اهدا کننده نصب می‌کند (که به آن دستگاه نسج گستر گفته می‌شود). این دستگاه در عرض چند هفته با جذب هر چه بیشتر آب نمک باد می‌شود. در نتیجه، آن ناحیه را به تولید سلول‌های بیشتر پوستی تحریک می‌کند.
- بعد از حدود دو ماه، پوست سر به اندازه‌ای رشد کرده که پوست اضافی برای انجام جراحی وجود داشته باشد.
- ناحیه بدون موی سر بریده شده و جدا می‌شود. ناحیه تازه رشد کرده پوست که حاوی موست نیز از سر جدا شده و در ناحیه جدید بخیه می‌شود. از آنجایی که فلاپ هیچگاه بطور کامل از پوست سر جدا نمی‌شود، خونرسانی خوبی به آن انجام خواهد گرفت.
جراحی کاهش طاسی سر
جراحی کاهش طاسی سر معمولاً برای درمان طاس شده در پشت و بالای سر استفاده می‌شود نه برای جلوی پوست سر. نحوه انجام این جراحی:
- بی‌حسی موضعی به پوست سر تزریق می‌شود.
- جراح یک نوار از پوست طاس را به شکل U یا Y انگلیسی می‌برد.
- سپس پوست سر شل شده و برش‌های ایجاد شده به هم بخیه خواهد شد.
بلافاصله پس از جراحی کاشت مو
احساس شما پس از جراحی به وسعت جراحی بستگی دارد. پس از جراحی می‌توانید انتظار موارد زیر را داشته باشید:
- کبودی و ورم
- بی‌حسی
- درد، بصورت تپنده و ناراحتی حفیف
- احساس کشیده شدن پوست سر
- استفاده از پانسمان یا بانداژ (شاید برای یک یا دو روز از پانسمان فشاری استفاده شود).
- تشکیل دلمه‌های کوچک روی نواحی تحت درمان کف سر.
مراقبت بعد از جراحی
پس بالاخره جراحی کاشت مو را انجام دادید و آمده‌اید تا به خانه رفته و دوباره رشد مو را تجربه کنید. باید بگوییم این خیلی خبر خوبی است، ولی کمی آرامش خود را کنترل کنید و تمام مواردی که به شما کمک خواهد کرد تا به بهترین نتیجه ممکن برسید را در نظر بگیرید. پیش از هر چیز، از توصیه‌هایی که به شما داده شده پیروی کنید؛ این توصیه‌ها به دلیل خاصی به شما داده شده و انرژی زیادی برای آماده کردن یک مجموعه از دستورالعمل‌ها برای مراقبت بعد از جراحی کاشت مو صرف شده است. هر چه باشد شما پول و وقت خود را صرف انجام این جراحی کرده‌اید، پزشک و تیم پزشکی یک جراحی بسیار دقیق و طاقت‌فرسا را انجام دهند. پس چرا هر کاری از دستتان برمی‌آید را انجام ندهید تا نتایج مطلوبی کسب کنید؟
برگه توصیه‌های مراقبتی پس از جراحی را چندین بار بخوانید؛ همچنین آن را پس از جراحی نیز مرور کنید تا مطمئن شوید که با تمام نکات مهم آن آشنایی دارید. این کار اهمیت زیادی دارد زیرا ممکن است برخی از جزئیات حیاتی به خاطر هیجان انجام جراحی یا گیجی پس از تزریق آرام بخش فراموش شوند.
داروها
داروی مسکّن برای بیمار تجویز خواهد شد ولی احتمال مصرف این داروها پس از یک یا حداکثر دو روز بسیار کم است. داروها بصورت یک پک به شما داده خواهد شد. گاهی اوقات در صورتی که سنگینی یا درد همچنان وجود داشته باشد یک استامینوفن با دوز بالاتر نیز تجویز شود. سه شب اول پس از جراحی برایتان داروهای خواب آور تجویز خواهد شد تا خواب آرامی داشته باشید. برای پیشگیری از ورم باید داروها بصورت منظم مصرف شوند. تا یک هفته پس از جراحی، بالا نگاه داشتن سر در هنگام خوابیدن به شما کمک خواهد کرد تا از این عارضه متداول پیشگیری کنید.
شامپو و دلمه‌ها
نظافت منظم موها پس از جراحی اهمیت زیادی دارد. شاید فکر کنید که حمام کردن برای گرافت‌ها مضر باشد، ولی اگر حمام کردن طبق توصیه پزشک حمام کنید، احتمال جدا شدن گرافت به نزدیک صفر خواهید رسید. شامپو زدن به از بین بردن گرد و خاک و روغن کمک کرده و همچنین به آرامی دلمه‌هایی را که روی منطقه دریافت کننده تشکیل شده از بین خواهد برد؛ معمولاً این دلمه‌ها در عرض 2 الی حداکثر 3 هفته از بین می‌روند. اگر از بین نرفتند، احتمالاً طریقه شامپو زدن شما درست نبوده است. بهداشت مناسب به پیشگیری از عفونت نیز کمک کرده و همچنین ریزش طبیعی موهای کاشته شده را که پیش از رشد مجدد تارهای مو رخ می‌دهد تسریع می‌کند.
رفع خارش با استفاده از اسپری
مرطوب نگاه داشتن ناحیه اهدا کننده و دریافت کننده مو بهبودی را تسریع می‌کند. اگر چندین بار در روز محلول آب نمک روی موها پاشیده شود، به فرآیند بهبودی کمک می‌کند. شاید تا چند روز اول خارش زیادی را در نواحی اهدا کننده و دریافت کننده احساس کنید. خاراندن ناحیه اهدا کننده در پس سر باعث آسیب دیدن پوست می‌شود؛ در واقع بهتر است تا ناحیه اهدا کننده را از آلودگی، دلمه و هرگونه تجمع گرد و خاک و روغن پاک کنید. نواحی گرافت‌ها ولی داستان متفاوتی است. این نواحی مستعدترین نواحی در سه یا چهار روز اول برای بروز آسیب هستند که از قضا زمانی است که بیشترین خارش را احساس خواهید کرد. مرطوب نگاه داشتن این نواحی با آب نمک مهم‌ترین و تنها عامل تسکین و پیشگیری از خارش است. مالیدن با فشار و مخصوصاً خاراندن با ناحن می‌تواند به راحتی گرافت‌ها را از پوست سر جدا کند. در این صورت خونریزی خفیفی رخ خواهد داد، ولی از آن مهم‌تر یک یا چند تار موی ارزشمند از دست خواهد رفت.
انتظار چه چیزی را باید داشت و چه زمانی باید انتظار آن را داشت!
ریزش موهای کاشته شده
یکی از سوءبرداشت‌های شایع درباره روش اف یو ای (استخراج واحد فولیکولی) ریزش موهای تازه کاشته شده است. یا به بسیاری از بیماران گفته نشده یا آنها نشنیده‌اند که بیشتر موهای کاشته شده خواهد ریخت، به این فرآیند در علم پزشکی آناژن افلوویوم گفته می‌شود و در طی 3 الی 8 هفته پس از کاشت رخ می‌دهد. غالباً این عارضه در هفته سوم یا چهارم رخ می‌دهد. شاید بیماران از این ریزش ناگهانی موها برافروخته شوند. باید بدانید که این فرآیند کاملاً طبیعی است و برای 60 تا 90 درصد گرافت‌های مو رخ می‌دهد. این گرافت‌ها حدوداً 3 الی 4 ماه پس از جراحی دوباره شروع به رشد خواهند کرد؛ ابتدا بصورت موهای ظریف و سپس با ادامه رشد مو طول و ضخامت آنها نیز افزایش می‌یابد. تا انتهای سال اول، موهای جدید همچون دیگر موهای آن ناحیه از سر قوی خواهند شد. همچنین طول مو نیز با همان سرعت موهای معمولی رشد خواهد کرد که 1 و نیم سانتیمتر در ماه است.
ریزش موهای تازه کاشته شده است. یا به بسیاری از بیماران گفته نشده یا آنها نشنیده‌اند که بیشتر موهای کاشته شده خواهد ریخت، به این فرآیند در علم پزشکی آناژن افلوویوم گفته می‌شود و در طی 3 الی 8 هفته پس از کاشت رخ می‌دهد. غالباً این عارضه در هفته سوم یا چهارم رخ می‌دهد. شاید بیماران از این ریزش ناگهانی موها برافروخته شوند. باید بدانید که این فرآیند کاملاً طبیعی است و برای 60 تا 90 درصد گرافت‌های مو رخ می‌دهد. این گرافت‌ها حدوداً 3 الی 4 ماه پس از جراحی دوباره شروع به رشد خواهند کرد؛ ابتدا بصورت موهای ظریف و سپس با ادامه رشد مو طول و ضخامت آنها نیز افزایش می‌یابد. تا انتهای سال اول، موهای جدید همچون دیگر موهای آن ناحیه از سر قوی خواهند شد. همچنین طول مو نیز با همان سرعت موهای معمولی رشد خواهد کرد که 1 و نیم سانتیمتر در ماه است.
در بعضی موارد بیمار اندکی ریزش مو را در اولین ماه تجربه خواهد کرد. ممکن است در هفته اول یا دوم ریزش موها با مقدار کمی “دلمه” اتفاق بیافتد. تمام این اتفاقات طبیعی است، و باید بدانید که ماده اصلی تولید موی جدید هنوز در ریشه فولیکول مو وجود دارد و دلیلی برای نگرانی نیست. مگر در صورت خونریزی در محل کاشت گرافت، هیچ گرافتی از ناحیه کاشت شده نخواهد ریخت.
موی جدید ظاهر متفاوتی خواهد داشت
در مواردی دیده شده که در موی کاشته شده تفاوتی از لحاظ بافت مو وجود دارد. شاید موی جدید نسبت به سابق مجعد شود یا حتی در مواردی بافت خشنی پیدا کند، اگر تغییری در بافت مو رخ دهد، تارهای مو جلای سابق خود را نیز از دست خواهند داد. در هنگام بررسی زیر میکروسکوپ مشاهده شده که این تارهای مو در پوشش خارجی مو با موهای سابق تفاوت دارند. این عارضه موقتی است و در چرخه طبیعی مو که 12 الی 18 ماه است برطرف خواهد شد.
بی‌حسی و درد
ناراحتی و درد در ناحیه اهدا کننده معمولاً در عرض 3 الی 4 روز فروکش می‌کند، در عرض یک هفته نیز درد و بی‌حسی از بین خواهد رفت. شاید مقدار بسیار اندکی بی‌حسی تا 6 الی 12 هفته ادامه یابد.
آیا شوک ریزش مو دائمی است؟
یکی دیگر از سوءبرداشت‌ها درباره روش کاشت اف یو ای (استخراج واحد فولیکولی) “شوک ریزش مو” یا تلوژن افلوویوم است، در این پدیده فولیکول های موی نزدیک به ناحیه کاشت در نتیجه “شوک” دچار ریزش موقتی یا دائمی مو می‌شوند. این عارضه، در صورت وقوع، دو الی سه ماه بعد از کاشت مو رخ می‌دهد و در طی آن موهای ناحیه دریافت کننده وارد مرحله تلوژن، یا استراحت، می‌شوند و می‌ریزند. این مسئله می‌تواند از لحاظ زیبایی می‌تواند بیمار را ناراحت کند. هرچند، موهای نازک شده در هر صورت خواهند ریخت و بیش از تارهای مو ترمینال مستعد ریزش مو بر اثر شوک هستند. اگر موهای ترمینال بریزد، عموماً دوباره رشد خواهد کرد، همانطور که بعد از یک مرحله طبیعی استراحت رشد می‌کنند. احتمال رشد مجدد موهای نازک شده بسیار کم است. پس تلوژن افلوویوم صرفاً رشد موی شخص را تسریع می‌کند، بدون وقوع این پدیده نیز ریزش موهای نازک حتمی بود.
برنامه ریزی برای تلوژن افلوویم در هنگام کاشت مو بسیار مهم است، مخصوصاً در مردان جوانی که سرعت ریزش موی بالایی دارند. در مناطقی که موی سر نازک شده باید مقدار کافی گرافت مو کاشته شود. اگر این موها به دلیل شوک بریزند، بیمار تا چند ماه احساس خواهد کرد که حتی نسبت به قبل از جراحی موهای کمتری دارد، سپس موهای ترمینال رشد کرده و با ضخامت و طول کافی آن ناحیه از سر را پوشش خواهند داد. بیمار باید فرآیند طبیعی طاسی و مفهوم نازک شدن مو را درک کند تا بتواند دلیل وقوع این مشکل را بفهمد.
باید چه زمانی انتظار رشد مو را داشت؟
بسیاری از بیماران در عرض چند ماه پوشش موی قابل قبولی خواهند داشت، ولی بخاطر دلایل ذکر شده باید تا یک سال صبر کرد که نتایج کاشت مو را از لحاظ زیبایی دید. به محض رسیدن موها به اندازه مناسب برای حالت دادن، می‌توان شخص را برای نوبت دوم کاشت مو معاینه کرد، البته اگر شخص برای کاشت مجدد مو علاقه داشته باشد.
