کراتوز پیلاریس (Keratosis pilaris) یا بیماری پوست مرغی، یک بیماری پوستی شایع است که در آن دانه‌های ریز و برآمدگی‌های کوچکی روی بازوها، پاها یا باسن ایجاد می‌شود. این وضعیت پوستی، بی‌خطر است. اگر خارش، خشکی یا ظاهر پوست حاصل از این عارضه شما را آزار دهد، درمان‌هایی وجود دارد که می‌توانند به شما کمک کنند. متخصص پوست می‌تواند یک برنامه درمانی را برایتان در نظر بگیرد که نگرانی‌های شما را برطرف کند.
کراتوز پیلاریس چیست؟
بیماری کراتوز پیلاریس، یک مشکل پوستی خوش‌خیم است (مضر نیست) و به صورت برجستگی‌های ریزی بر روی پوست به نظر می‌رسد. اگر این بیماری را داشته باشید، ممکن است متوجه دانه‌های ریز و کوچک و بدون دردی روی پوست خود در اطراف فولیکول‌های مو شوید. این دانه‌ها ممکن است به رنگ قرمز، قهوه‌ای یا سفید باشند – البته می‌توانند به رنگ پوست نیز باشند. کراتوز پیلاریس را گاهی با نام اختصاری KP شناسند و یا حتی ممکن است به دلیل ظاهر دانه دانه‌ای شبیه به پوست مرغ، از این عارضه تحت عنوان “بیماری پوست مرغی” یاد کنند.
معمولاً از نظر بسیاری از متخصصین پوست، این عارضه به جای آن که یک وضعیت یا بیماری تلقی شود، آن را جزء یکی از انواع پوست محسوب می‌کنند. کراتوز پیلاریس بیشتر در خانواده‌هایی دارای سابقه اگزما، آلرژی و آسم مشاهده می‌شود. حدود 50 تا 80٪ از نوجوانان و 40٪ از افراد بزرگ‌سال در برهه‌ای در طول زندگی خود دچار این دانه‌ها بر روی پوستشان می‌شوند. به‌طورمعمول این دانه‌ها و برآمدگی‌ها را در بازوهای خود خواهید یافت، البته می‌توانند بر روی گونه‌ها، پاها یا باسن نیز ظاهر شوند.
احتمال بروز کراتوز پیلاریس یا بیماری پوست مرغی در چه کسانی بیشتر است؟
کراتوز پیلاریس به طور معمول در افراد کم سن و سال بیشتر دیده می‌شود و اغلب در دوران بلوغ بدتر می‌شود. به ویژه در کودکان خردسال و نوجوانان، احتمال بروز این بیماری وجود دارد. بیماری پوست مرغی با برخی از خصوصیات ژنتیکی مرتبط است که می‌تواند باعث شود در طول زندگی احتمال ابتلا به آن افزایش یابد.
در صورت داشتن شرایط زیر، احتمال ابتلا به کراتوز پیلاریس در شما بیشتر خواهد بود:
- پوست نازک یا روشن.
- برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا ایکتیوز ولگاریس (Ichtyhosis Vulgaris) (یک بیماری ژنتیکی که سلول‌های مرده پوست شما مانند فلس‌های ماهی به نظر می‌رسد).
- آسم (بیماری مزمن که باعث ایجاد مشکلات تنفسی از مجاری تنفسی ملتهب می‌شود).
- بالا بودن وزن (چاقی مفرط یا اضافه وزن).
چه عواملی باعث بروز بیماری پوست مرغی می‌شود؟
دانه‌های ریزی که هنگام ابتلا به بیماری پوست مرغی مشاهده می‌کنید، در حقیقت مجموعه و توده‌هایی از سلول‌های مرده‌ی پوست هستند. این برجستگی‌ها گاهی اوقات با خوشه‌هایی از جوش‌های کوچک اشتباه گرفته می‌شوند. ایجاد دانه‌ها ناشی از بیماری پوست مراغی هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌های مرده‌ی پوست به جای پوسته شدن و ریختن، در منافذ پوست گیر می‌کنند (منافذ را مسدود می‌کنند). منافذ پوست، سوراخ‌هایی در پوست هستند که موها از پوست (فولیکول‌های مو) درمی‌آیند.
پزشکان و متخصصان نمی‌دانند که چرا برخی از افراد به بیماری کراتوز پیلاریس مبتلا می‌شوند، اما برخی دیگر مبتلا نمی‌شوند. دلیل این امر می‌تواند یک عامل ژنتیکی باشد – به این معنی که ژن‌های شما می‌توانند در شانس ابتلا به این بیماری تأثیرگذار باشند.
اگر دچار یک مشکل پوستی مانند اگزما هستید، به احتمال زیاد به کراتوز پیلاریس مبتلا خواهید شد. اگزما یک بیماری مزمن پوستی شایع است و باعث می‌شود که لکه‌های قرمز و خارش‌داری بر روی پوست ظاهر شوند که به مرور زمان می‌آیند و می‌روند.
آیا بیماری پوست مرغی مسری است؟
بیماری پوست مرغی مسری نیست. از بین انواع مختلف دانه‌ها و جوش‌های پوستی و توده‌هایی که ممکن است روی پوست ایجاد شوند، این عارضه کاملاً بی‌ضرر است.
شایع‌ترین علائم بیماری کراتوز پیلاریس چیست؟
ویژگی اصلی کراتوز پیلاریس که متوجه خواهید شد، پدیدار شدن گروهی از دانه‌ها و برجستگی‌های ریز، زیر و گاه با رنگی متفاوت بر روی پوست شما است. بیشتر افراد متوجه این دانه‌ها خواهند شد، اما هیچ علائم مرتبطی با آن‌ها ندارند. اگر علائم بیماری کراتوز پیلاریس را تجربه می‌کنید، این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
- خارش یا خشکی پوست بخصوص در قسمت پشت بازوها، پاها یا باسن.
- تحریک (خاراندن) برجستگی‌ها که باعث قرمزتر و قابل‌توجه‌تر شدن آن‌ها می‌شود. این عارضه به‌عنوان درماتیت لیکنوئید در اثر اصطکاک شناخته می‌شود.
- پوستی زیر، مانند کاغذ سمباده که دانه‌هایی بر روی ظاهر شده است.
- وخیم‌تر شدن برجستگی‌ها در زمان‌های خشکی هوا (مانند ماه‌های زمستان).
برخی از این علائم – مانند خارش و خشکی پوست – می‌تواند ناشی از مشکلات دیگری نیز باشد. ممکن است علائم مشابهی مربوط به اگزما، پسوریازیس، آلرژی یا عفونت‌های قارچی داشته باشید. اگر نگران علائم خود هستید، یا در صورت تداوم آن‌ها برای مدتی طولانی، بهتر است که به یک پزشک و متخصص پوست مراجعه کنید.
تشخیص
پزشک و متخصص پوست معمولاً با انجام یک معاینه فیزیکی ساده بر روی پوستی که دچار دانه‌های ریزی شده است، کراتوز پیلاریس یا بیماری پوست مرغی را تشخیص می‌دهد. آزمایش‌ها پزشکی معمولاً برای تشخیص این بیماری لازم نیست. اگر پزشک شما مطمئن نیست که این علائم مربوط به بیماری پوست مرغی است یا نه ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای تکمیل تشخیص خود انجام دهد. این آزمایش‌ها می‌تواند شامل گرفتن نمونه کوچکی از پوست شما برای بررسی و رد ابتلا به سایر مشکلات پوستی می‌باشد. محل و خصوصیات برجستگی‌ها می‌تواند به پزشک کمک کند تشخیص دهد که مبتلابه کراتوز پیلاریس هستید یا خیر.
محل ایجاد دانه‌ها
برجستگی‌های ناشی از بیماری پوست مرغی، اغلب در دست‌ها- بخصوص در بالای بازوها- دیده می‌شود. این دانه‌ها همچنین می‌توانند بر روی گونه‌ها، پاها (بالا یا پایین) یا باسن ظاهر شود.
خصوصیات دانه‌های ایجاد شده
شکل، ظاهر و احساسی که هرگونه برجستگی پوستی دارد، می‌تواند اطلاعات زیادی را در مورد آنچه ممکن است باعث ایجاد آن‌ها شده باشد، به شما نشان دهد. ویژگی‌های برجستگی و دانه‌های ناشی از بیماری کراتوز پیلاریس عبارت‌اند از:
- بدون درد بودن: اگر هنگام فشار دادن روی یک دانه‌ی پوستی احساس ناراحتی یا درد دارید، احتمالاً این بیماری کراتوز پیلاریس نیست.
- خارش یا خشکی: این برآمدگی‌ها و پوست اطراف آن‌ها ممکن است احساس خارش یا خشکی کند.
- زبری: اگر دستتان را روی این برجستگی‌ها بکشید ممکن است احساس کنید که انگار دستتان را روی یک کاغذ سمباده می‌کشید.
- تغییر رنگ: دانه‌های روی پوست ممکن است به رنگ پوست، قرمز، سفید، قهوه‌ای یا حتی قهوه‌ای تیره یا سیاه (بسته به رنگ طبیعی پوست شما) ظاهر شوند.
درمان کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی
ازآنجاکه کراتوز پیلاریس مضر نیست، معمولاً نیازی به درمان آن ندارید. برای برخی از افراد، دانه‌های به وجود آمده به‌خودی‌خود از بین می‌روند یا در حدود سن 30 سالگی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. ممکن است متوجه شوید که این دانه‌ها در فصل تابستان از بین می‌روند و فقط در زمستان ظاهر می‌شوند.
اگر این دانه‌ها و برجستگی‌های ریز شما را آزار می‌دهد، درمان با استفاده از مرطوب کننده‌ها، کرم‌ها و محصولات مراقبتی پوست ملایم ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند. درمان‌هایی که پزشک شما ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر می‌باشند:
لوسیونهای مرطوب کننده بدون نسخه
خشکی پوست باعث بدتر شدن بیماری پوست مرغی می‌شود. استفاده از یک مرطوب کننده‌ی بدون نسخه (قابل تهیه از داروخانه‌ها به صورت آزاد)، باعث مرطوب نه داشتن پوست می‌شود و برجستگی‌ها را به حداقل می‌رساند و پوست را نرم می‌کند. هر روز چندین بار، بخصوص بعد از دوش گرفتن و وقتی که پوستتان هنوز کمی رطوبت دارد، این محصول را به پوست خود بمالید. مرطوب کننده‌هایی حاوی اسید لاکتات آمونیوم و آلفا هیدروکسیل اسید، مانند کرم Am-Lactin یا CeraVe SA، بهترین گزینه‌ها برای پوست‌های زیر، دارای دانه‌های ریز و افراد مبتلا به کراتوز پیلاریس می‌باشند.
کرم‌های درمانی
پزشک و متخصص پوست شما می‌تواند به شما بگوید که چه مرطوب کننده‌های تقویتی با نسخه‌ای ممکن است برای شما مناسب باشد. گاهی اوقات ترکیبات اوره و اسیدهای آلفا-هیدروکسی، می‌توانند ظاهر پوست مرغی را بهبود بخشند. کرم‌های ویتامین A دارویی، مانند Retin-A، می‌توانند به کاهش انباشتگی و توده شدن سلول‌های مرده پوست که باعث ایجاد بیماری پوست مرغی می‌شود، کمک کند. مراقب باشید زیاد از این کرم‌ها استفاده نکنید. استفاده بیش‌ازحد از این کرم‌های دارویی می‌تواند باعث تحریک پوست شما شود. برای دستیابی به بهترین نتیجه، هنگام استفاده از دارو برای لایه برداری از پوست خود:
- از مقداری که متخصص پوست توصیه کرده است استفاده کنید
- آن را فقط در دفعاتی که متخصص پوستتان توصیه کرده است، استعمال کنید.
- اگر پوست شما خشک و یا تحریک شده است، چند روز از مصرف این دارو خودداری کنید.
لایه برداری
برای شستشوی قسمت‌های آسیب‌دیده‌ی پوست در هنگام دوش گرفتن یا استحمام، از یک لیف نرم استفاده کنید. مراقب باشید که خیلی شدید لیف نکشید. کشیدن شدید لیف روی پوست می‌تواند پوست شما را تحریک کرده و علائم شما را بدتر کند.
لیزر درمانی
برای درمان کراتوز پیلاریس یا بیماری پوست مرغی، ممکن است از یک لیزر یا یک پرتودرمانی استفاده شود. متخصص پوست شما ممکن است یک نوع لیزر را برای کاهش تورم و قرمزی پوستتان توصیه کند. نوع دیگری از لیزر ممکن است باعث بهبود بافت پوست شما و کاهش تغییر رنگ شود، از جمله نقاط قهوه‌ای که هنگام پاک شدن دانه‌ها ظاهر می‌شوند. این درمان‌ها می‌توانند به بهبود قرمزی ناشی از کراتوز پیلاریس کمک کنند. برای به دست آوردن بهترین نتیجه از روش‌های لیزر درمانی، متخصص پوست شما ممکن است چند جلسه میکرودرم ابریژن را به برنامه درمانی شما اضافه کند. هنگام درمان کراتوز پیلاریس، باید به خاطر داشته باشید که:
- پاک‌سازی به زمان نیاز دارد. اگر بعد از پیگیری برنامه درمانی خود به مدت 4 تا 6 هفته بهبودی ندیدید، به متخصص پوست خود اطلاع دهید.
- برخی از بیماران، برای یافتن درمان مناسب و مطلوب برای شرایطشان، نیاز دارند که چند درمان را امتحان کنند.
- برای ادامه‌ی روند بهبودی و حصول نتایج بهتر، به یک برنامه درمانی پیگیری (شارژ لیزر درمانی) نیاز دارید.
مراقبت ملایم از پوست
بیشتر افراد متوجه می‌شوند که هنگامی که برنامه مراقبت پوستی خود را برای جلوگیری از خشکی پوست تغییر می‌دهند، علائم بیماری پوست مرغی در آن‌ها بهبود می‌یابد. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دوش گرفتن برای مدتی کوتاه (15 دقیقه یا کمتر).
- استفاده از آب ولرم در مقابل آب گرم در هنگام حمام کردن یا دوش گرفتن.
- استفاده از مرطوب کننده‌ای که می‌تواند به آب‌رسانی پوستتان کمک کند.
- استفاده‌ی روزانه از مرطوب کننده‌ها.
به خاطر داشته باشید که این درمان‌های کراتوز پیلاریس موقتی هستند. برای دیدن بهبودهای مداوم، باید درمان را ادامه دهید. برخی از افراد هیچ فایده‌ای از درمانشان نمی‌بینند. خوشبختانه، بیماری پوست مرغی مضر نیست و فقط ظاهری آزار دهنده دارند. این عارضه، منجر به آسیب طولانی مدت در پوست نمی‌شود.
