درمان، رفع و از بین بردن جوش و آکنه صورت

تاریخ 23 آبان 1402

آکنه یا جوش یک بیماری مزمن شایع پوستی است که باعث ایجاد ضایعات و لکه‌های پوستی و چرب شدن پوست صورت، قفسه سینه و کمر می‌شود. این مشکل ممکن است به دلیل وجود منافذ آلوده‌ی پوستی باشد. اگرچه این عارضه بیشتر جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما محدود به یک گروه سنی خاص نیست. اصطلاح پزشکی آکنه ولگاریس برای جوش و آکنه استفاده می‌شود.

[dopts id=”24″]

انواع آکنه یا جوش

جوش‌های صورت و بدن به دو دسته اصلی جوش‌های غیرالتهابی و جوش‌های التهابی تقسیم می‌شوند که باز هر دسته‌بندی شامل انواع مختلفی از جوش‌ها با خصوصیات متفاوت هستند:

• جوش‌های غیرالتهابی: این نوع جوش شامل کومدون‌های ریز یا جوش‌های زیرپوستی، جوش‌های سرسیاه، جوش‌های میلیا یا سفید زیرپوستی و برآمدگی‌های پوستی است. این نوع جوش باعث قرمزی و یا درد و ناراحتی نمی‌شود اما در صورتی که درمان نشود ممکن است ملتهب شود.
• جوش‌های التهابی: جوش‌های چرکی و التهابی باعث قرمزی، تورم و التهاب می‌شوند و شامل کومدون‌های ریز، جوش‌های سرسیاه، جوش‌های میلیا، جوش کورک و جوش‌های چرکی هستند. ظهور جوش‌های کیسه‌ای زیرپوستی نیز در شمار جوش‌های التهابی قرار دارد. شدت جوش‌های التهابی متفاوت از یکدیگر است؛ جوش کیسه‌ای زیرپوستی، شدیدترین نوع آنها است.

عارضه‌های مربوط به جوش؛ تجمع رنگدانه‌ها و باقی ماندن جای زخم

بیمارانی که روی پوست خود جوش دارند، ممکن است گونه‌هایی از تجمع رنگدانه‌ها در بافت‌ها، تغییر رنگ و باقی ماندن جای زخم را تجربه کنند. سایر عارضه‌ها مربوط به جوش‌ها ممکن است شامل تغییر رنگ و پیدایش لکه‌های قرمزرنگی باشد که اغلب بعد از درمان جوش‌ها روی پوست باقی می‌مانند.

علت جوش و آکنه صورت

برخلاف باور عموم، جوش زدن پوست ناشی از رعایت شرایط بهداشتی یا مشکلات مربوط به رژیم غذایی نیست. این مشکل ممکن است ناشی از عوامل ژنتیکی باشد. جوش زدن هم در زنان و هم در مردان ناشی از تحریک‌های هورمونی است؛ مانند هورمون تستسترون که تولید سبیوم از غدد چربی موجود در فولیکول‌های کوچک مو را افزایش می‌دهد و این باعث چرب شدن پوست و تشکیل لکه‌های پوستی می‌شود.

همچنین اگر مسیرهای منتهی به سطح پوست مسدود شوند، منافذ پوستی آلوده و ملتهب می‌شوند که این منجر به ایجاد برآمدگی‌های قرمز، متورم و چرکی روی پوست می‌شود. با این حال، یافته‌های فوق لزوماً بدین معنی نیست که هر شخصی که پوستش جوش می‌زند، سطح هورمون تستسترون او بیش از حد بالا است. ممکن است زنان در طول دوره قاعدگی و بارداری دچار جوش و آکنه شوند که این به دلیل عدم تعادل هورمونی است.

علائم جوش

جوش و آکنه به سادگی ظهور یک برآمدگی روی پوست نیست؛ جوش چندین علامت و نشانه دارد مانند موارد زیر:

• وجود دانه‌های سرسیاه
• پوسته پوسته شدن برآمدگی روی پوست
• وجود کیست‌های زیرپوستی
• وجود جوش کورک‌های قرمز و برآمدگی‌ها روی پوست
• وجود چرک‌دانه‌ها
• قرمزی در اطراف برآمدگی‌های روی پوست
• زخم شدن پوست
• وجود دانه‌های سرسفید

نواحی از بدن که احتمال جوش زدن در آنها بیشتر است عبارتند از:

• صورت: جوش صورت تقریباً برای تمام افراد رخ داده است.
• کمر: تقریباً 50 درصد بیماران، جوش روی کمر را تجربه کرده‌اند.
• قفسه سینه: از هر 6 بیمار، یکی از آنها جوش زدن روی پوست سینه را تجربه کرده است.

درمان جوش

داروهای موضعی

این محصولات زمانی خیلی خوب عمل می‌کنند که 15 دقیقه بعد از شستشو، روی پوست خشک و تمیز اعمال شوند. ممکن است در طول چند هفته‌ی اول، تأثیری روی پوست خود مشاهده نکنید و حتی ممکن است در ابتدای درمان جوش صورت از این محصولات، متوجه تحریکات پوستی مانند قرمزی، خشکی و لایه لایه شدن پوست شوید.ممکن است پزشک برای به حداقل رساندن عوارض جانبی، دستورالعمل‌هایی را به شما پیشنهاد کند؛ مانند افزایش تدریجی در میزان داروی مصرفی، شستن داروها بعد از گذشت یک مدت زمان مشخص و یا تغییر دارو و استفاده از نوعی داروی دیگر.شایع‌ترین داروهای تجویزی موضعی برای درمان جوش عبارتند از:

• رتینوئیدها: این محصول در قالب کرم، ژل و لوسیون عرضه شده است. داروهای رتینوئید از ویتامین A مشتق شده‌اند و شامل ترتیینوئین، آداپالن و تازاروتن می‌شوند. شما باید این دارو را در موقع شب مصرف کنید؛ در ابتدا به صورت سه بار در هفته و سپس به صورت روزانه. این دارو با جلوگیری از بیرون زدن فولیکول‌های مو، جوش را درمان می‌کند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها :این داروها با از بین بردن باکتری‌های اضافی و کاهش قرمزی پوست، جوش را درمان می‌کنند. برای چند ماه ابتدایی شروع درمان، ممکن است شما رتینوئید و آنتی‌بیوتیک را با هم مصرف کنید؛ آنتی‌بیوتیک را در صبح و رتینوئید را در شب مصرف کنید. آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب با بنزوئیل پراکسید ترکیب می‌شوند تا احتمال مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک کاهش یابد. نمونه‌هایی از آن‌ها عبارتند از کلیندامایسن با بنزوئیل پراکسید و اریترومایسن با بنزوئیل پراکسید.
• داپسون (با نام تجاری Aczone): این ژل زمانی بسیار مؤثر است که با رتینوئید موضعی ترکیب شود. قرمزی و خشکی پوست ازجمله عوارض جانبی استفاده از این دارو هستند.

داروهای خوراکی

• آنتی‌بیوتیک‌ها: برای درمان جوش های صورت متوسط تا شدید به آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز است تا میزان باکتری‌ها را کاهش دهند و با التهاب مبارزه کنند. ازجمله آنتی‌بیوتیکی که برای درمان جوش مورد استفاده قرار می‌گیرد تتراسایکلین‌هایی مانند مینوسیکلین و داکسی سیکلین است.پزشک به محض اینکه علائم شما شروع به بهبود یافتن نمود و یا اینکه روشن شد که این داروها نمی‌توانند جوش‌های شما را درمان کنند (معمولاً در عرض سه تا چهار ماه)؛ به احتمال زیاد داروها را به صورت تدریجی کاهش خواهد داد. کاهش تدریجی با کاهش مصرف غیرضروری این داروها در یک مدت زمان طولانی، به پیشگیری از مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک کمک می‌کند.احتمالاً شما آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خوراکی را با هم مصرف می‌کنید. مطالعات نشان داده است که استفاده از بنزوئیل پراکسید موضعی همراه با آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، ممکن است احتمال مقاومت نسبت به آنتی‌بیوتیک را کاهش دهد. ممکن است مصرف آنتی‌بیوتیک باعث بروز عوارض جانبی مانند ناراحتی معده و سرگیجه شود. این داروها همچنین حساسیت پوست نسبت به نور خورشید را افزایش می‌دهند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث تغییر رنگ دندان‌ها شوند. همچنین اگر زنی در طول دوره بارداری تتراسایکلین مصرف کند، رشد استخوان کودکش کاهش می‌یابد.
• داروهای ضدبارداری ترکیبی: این قرص‌های ترکیبی خوراکی در درمان جوش زنان و دختران نوجوان مفید هستند. سازمان غذا و دارو سه محصولی که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند (Ortho Tri-Cyclen، Estrostep و Yaz) را مورد تأیید خود قرار داده است. شایع‌ترین عوارض جانبی این داروها عبارتند از سردرد، حساسیت سینه‌ها، تهوع، افزایش وزن و خونریزی. یکی از عوارض بالقوه‌ی جدی، افزایش نسبی خطر لخته شدن خون است.
• عناصر ضد آندروژندر صورتی که آنتی‌بیوتیک‌ها نتوانند جوش‌ها را درمان کنند، می‌توان داروی اسپیرونولاکتون (آلداکتون) را برای زنان و دختران نوجوان در نظر گرفت. این دارو با خنثی کردن اثر هورمون آندروژن بر غدد چربی، تأثیرگذار خواهد بود. عوارض جانبی احتمالی شامل حساسیت سینه‌ها، دوره‌های قاعدگی دردناک و ذخیره پتاسیم است.
• ایزوترتینوئین: این دارو برای افرادی که به صورت شدیدی روی پوست خود جوش دارند، تجویز می‌شود. ایزوترتینوئین (Amnesteem، Claravis و Sotret) دارویی بسیار قوی است و برای افرادی که با روش‌های درمانی دیگر درمان نشده‌اند کاربرد دارد.

ایزوترتینوئین بسیار مؤثر است؛ اما به دلیل عوارض جانبی بالقوه‌ی آن، پزشکان باید در تجویز آن برای بیماران بسیار دقت کنند. جدی‌ترین عوارض جانبی مصرف این دارو عبارتند از کولیت اولسراتیو، افزایش خطر افسردگی و خودکشی و نقص‌های مادرزادی شدید. در حقیقت، ایزوترتینوئین عوارض جانبی جدی به دنبال دارد که برای زنانی که در سن باروری هستند بسیار خطرناک است.

روش‌های درمانی جایگزین

این روش‌های درمانی را می‌توان به تنهایی و یا همراه با مصرف دارو، دنبال کرد.

• لایت تراپی (نوردرمانی): انواع روش‌های درمانی بر پایه‌ی نور، با موفقیت همراه هستند؛ اما برای تعیین روش مناسب، منبع نور و دوز موردنیاز نور باید با یک متخصص مشورت کنید. نوردرمانی باکتری‌هایی که باعث التهاب جوش‌ها می‌شوند را مورد هدف قرار می‌دهد. برخی از انواع روش‌های نوردرمانی در مطب پزشک انجام می‌شوند.
• لایه‌برداری شیمیایی: این روش با استفاده مکرر از یک محلول شیمیایی مانند اسید سالیسیلیک انجام می‌شود. این روش در صورتی که با دیگر روش‌های درمان جوش به جز رتینوئیدهای خوراکی، ترکیب شود بسیار مؤثرتر خواهد بود. لایه‌برداری شیمیایی برای افرادی که در حال مصرف رتینوئیدهای خوراکی هستند توصیه نمی‌شود، زیرا ترکیب این دو روش با هم می‌تواند به طور قابل‌توجهی باعث تحریک پوست شود.
• بیرون آوردن جوش‌های سرسفید و سرسیاه: متخصص پوست با استفاده از ابزار خاصی، به آرامی جوش‌های سرسیاه و سرسفیدی که با داروهای موضعی پاک نشده‌اند را از بین می‌برد. ممکن است این روش باعث زخم شدن پوست شود.
• تزریق استروئید: ضایعات ندولر و کیستیک را می‌توان با تزریق مستقیم داروی استروئید به آنها درمان کرد. این روش بدون ایجاد زخم و بیرون آوردن جوش، ظاهر جوش‌ها را بهبود می‌بخشد. ازجمله عوارض جانبی این روش عبارتند از نازک و روشن شدن پوست و ظهور رگ‌های خون کوچک در ناحیه‎‌ی درمان شده.

درمان جای جوش

روش‌های درمان جای جوش‌ها شامل ژل‌های تزریقی، لایه‌برداری شیمیایی، درم ابریژن، لیزر، لایت تراپی و جراحی پوست می‌شود. ژل‌های تزریقی مانند کلاژن و چربی می‌توانند جای جوش‌ها را پر کنند و پوست را کشیده کنند، که باعث کاهش قابل توجه جای جوش می‌شود. لایه‌برداری شیمیایی از طریق اعمال اسیدهای قوی به پوست، لایه‌ی رویی پوست را از بین می‌برد و بهبود جای جوش‌های عمیق را تسهیل می‌کند. درم ابریژن معمولاً برای جای جوش‌های شدید توصیه می‌شود و با استفاده از این روش، سطح پوست به نوعی بازسازی می‌شود. لیزر و لایت تراپی نیز از جمله روش‌های درمانی هستند که می‌توانند برای بهبود جای جوش‌ها استفاده شوند. در نهایت، جراحی پوست از جمله روش‌های دیگری است که با استفاده از روش برش پانچ، جای جوش را برش داده و سپس با بخیه یا پیوند پوست، حفره‌ی ناشی از جای جوش را ترمیم می‌کند.