درمان، رفع زگیل یا تبخال آلت تناسلی مردان و زنان همراه با علائم و علت

تاریخ 23 آبان 1402

انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی می‌شوند. این نوع از ویروس‌های پاپیلومای انسانی از طریق تماس مستقیم پوست با پوست در هنگام برقرار رابطه جنسی واژنیال، مقعدی و دهانی از طریق فرد ناقل به دیگران منتقل می‌شود. زگیل در زنان در اطراف فرج (قسمت خارجی دستگاه تناسلی زنان) داخل یا در اطراف مهبل یا مقعد، کشاله ران (محل تلاقی ناحیه تناسلی با قسمت داخلی ران) یا در گردنه رحم (ابتلا به زگیل در این ناحیه نسبت به نواحی دیگر گفته شده شیوع کمتری دارد) دیده می‌شود. در مردان، زگیل روی الت تناسلی مردان، بیضه‌ها، در اطراف مقعد یا در کشاله ران ایجاد می‌شود. زگیل‌های تناسلی به شکل یک توده یا برآمدگی ظاهر می‌شوند و ممکن است به شکل متورم یا تخت، تکی یا گروهی، کوچک یا بزرگ باشند. رنگ این زگیل‌های تناسلی سفید یا گوشتی رنگ است. معمولاً زگیل باعث ایجاد خارش، سوزش یا درد نمی‌شود. به هر حال بیشتر عفونت‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی قابل‌مشاهده نیست و بیشتر مردم متوجه وجود این ویروس نیستند.

چه زمانی زگیل‌های تناسلی دیده می‌شوند؟

زگیل‌ها معمولاً بعد از مدتی پس از آمیزش جنسی با شخصی که با ویروس پاپیلومای انسانی عفونت دارد ظاهر می‌شوند. اما در برخی موارد، زگیل‌ها هرگز ظاهر نمی‌شوند و این باعث می‌شود که بدانیم چگونه و در چه زمانی انتقال ویروس اتفاق افتاده است. زگیل‌های تناسلی ممکن است پس از ظهور اولیه دوباره بروز یا حتی دیگر ظاهر نشوند. بعضی افراد فقط در یک دوره مشابه زگیل‌ها دچار این عفونت می‌شوند، در حالی که برخی دیگر با زگیل‌های مکرر مبتلا می‌شوند. زمانی که زگیل‌ها مشاهده می‌شوند، ویروس فعال می‌شود و وقتی زگیل‌ها بهبود می‌یابند، ویروس در سلول‌های پوستی خفه می‌شود. این ممکن است به صورت مستقیم یا غیر فعال باشد. یک سیستم ایمنی قوی معمولاً قادر به خنثی کردن یا کنترل ویروس‌ها است.

ویروس‌ها چگونه منتقل می‌شوند؟

ویروس پاپیلومای انسانی زمانی که زگیل‌ها وجود دارند منتقل می‌شود اما ویروس ممکن است در حالی که علائم آن قابل ‌مشاهده نیست نیز منتقل شود. انواع ویروس‌های پاپیلومای انسانی که باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی می‌شوند معمولاً با زگیل‌هایی که در قسمت‌های دیگر بدن ایجاد می‌شوند مانند زگیل دست فرق دارند. افراد با لمس کردن زگیل‌های موجود در دست یا پای خود به زگیل‌های تناسلی مبتلا نمی‌شوند. معمولاً زگیل در دهان ایجاد نمی‌شود بنابراین کارشناسان معتقدند که انتقال از طریق رابطه دهانی به اندازه رابطه جنسی تناسلی یا مقعدی محتمل نیست.

زگیل‌ها چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

اگر شخص فکر می‌کند که دچار زگیل شده یا در معرض ویروس پاپیلومای انسانی قرا گرفته است باید به پزشک مراجعه کند. پزشک با استفاده از ذره‌بین معاینات دقیقی انجام داده و زگیل‌های کوچک را پیدا می‌کند. بعضی وقت‌ها زگیل‌ها به سختی دیده می‌شوند. همچنین نمی‌توان به راحتی زگیل‌های تناسلی را از برآمدگی‌های عادی ناحیه تناسلی تفکیک کرد و تمیز داد. برای پیدا کردن بافت‌های غیرطبیعی یا زگیل، پزشک ممکن است از اسید استیک (سرکه) روی ناحیه تناسلی استفاده کند.

این باعث می‌شود که زگیل‌ها سفید شده و راحت‌تر دیده شوند به خصوص اگر با ذره‌بین یا کولپوسکوپ به دنبال آنها باشد. به هر حال سرکه ممکن است باعث ایجاد برخی برآمدگی‌ها روی پوست شود که احتمال خطا در تشخیص را افزایش می‌دهد و می‌تواند گمراه‌کننده باشد. نیازی به انجام نمونه‌برداری برای تشخیص زگیل‌های تناسلی نیست. این کار فقط در زمانی که برآمدگی‌های ظاهری غیرعادی داشته یا تغییررنگ داده‌اند به کار برده می‌شود. آزمایش DNA ویروس پاپیلومای انسانی فقط زمانی انجام می‌شود که در زنان احتمال ابتلا به سرطان رحم وجود داشته باشد و صرفاً برای تشخیص زگیل‌های تناسلی انجام نمی‌شود. به وسیله آزمایش خون نمی‌توان وجود ویروس پاپیلومای انسانی را در بدن تشخیص داد.

زگیل‌های تناسلی چگونه درمان می‌شوند؟

در حالی که درمان برای ویروس پاپیلومای انسانی وجود ندارد، اقدامات درمانی متعددی برای رفع زگیل‌های تناسلی می‌توان انجام داد. هدف از درمان، برطرف کردن زگیل‌های قابل‌مشاهده و کاهش علائم آزاردهنده آن است. درمان زگیل‌های تناسلی می‌تواند احتمال انتقال ویروس از فرد به شریک جنسی‌اش را کاهش دهد. هنگام انتخاب نوع درمان، پزشک باید به اندازه، مکان و تعداد زگیل‌ها، تغییرات آنها، ترجیحات و اولویت‌های بیمار، هزینه درمان، راحتی درمان، اثرات برگشتی و تجربه‌های درمانی شخصی توجه کند. نمی‌توان یک روش درمانی را برای تمام حالت‌ها استفاده کرد. برخی از اقدامات درمانی در مطب پزشک یا کلینیک انجام می‌شود و برخی دیگر از زگیل‌های تناسلی نیز با استفاده از کرم‌هایی که در منزل باید چند هفته استفاده شوند، درمان می‌شوند.

اقدامات درمانی که در مطب پزشک انجام می‌شوند

• کرایوتراپی (انجماد با مایع نیتروژن): این روش نسبتاً ارزان است اما باید توسط یک پزشک آموزش دیده انجام شود.
• پودوفیلین (یک ترکیب شیمیایی است که باید توسط پزشک به کار برده شود): این یک روش درمانی قدیمی است که امروزه زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
• تی سی ‌ای (TCA – اسیدتری کلرواستیک) یک ماده شیمیایی دیگر است که توسط پزشک بر روی سطح زگیل استفاده می‌شود
• برش زگیل‌ها: مزیت این روش این است که در خلال یک ویزیت در مطب قابل انجام است.
• الکتروکاتری (سوزاندن زگیل‌های به وسیله جریان الکتریکی)
• لیزر درمانی (استفاده از پرتو نوری شدید برای از بین بردن زگیل‌ها): این روش برای زگیل‌های بزرگ و حجیم استفاده می‌شود. به خصوص آنهایی که به روش‌های دیگری درمانی واکنش نشان نداده‌اند. لیزردرمانی هزینه‌بر است. بیشتر پزشکان در کلینیک خود لیزر ندارند و همچنین برای استفاده از آن باید به خوبی آموزش دیده باشند.
• اینترفرون (ماده‌ای که در زگیل تزریق می‌شود): این روش به دلیل عوارض جانبی زیاد و گران بودن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های درمانی ارزان‌تر با عوارض جانبی کمتر بهتر جواب می‌دهند.

کرم‌های تجویزی که باید در منزل استفاده شوند

این کرم‌ها فقط با نسخه پزشک عرضه می‌شوند:

• پماد یا ژل پودوفیلوکس (کوندیلوکس): این یک روش درمانی است که توسط خود بیمار برای درمان زگیل‌های تناسلی انجام می‌شود. این روش نسبت به روش‌هایی که توسط پزشک انجام می‌شود ارزان‌تر بود و روشی آسان و بی‌خطر است اما باید حدود 4 هفته انجام شود.
• ایمیکوئیمود (الدارا): این روش درمانی نیز توسط خود فرد برای درمان زگیل‌های تناسلی انجام می‌شود و روشی بی‌خطر، مؤثر و آسان است. این کرم‌ها با پمادها و کرم‌های متداول دیگر فرق دارد و باعث از بین رفتن بافت زگیل می‌شود. الدارا سیستم ایمنی را برای مبارزه با ویروس پاپیلومای انسانی تقویت می‌کند و احتمال عود دوباره این زگیل‌ها را کاهش می‌دهد.

چگونه می‌توان خطرات احتمالی را کاهش داد؟

هر شخصی که روابط جنسی زیادی داشته باشد در معرض ابتلا به این ویروس قرار دارد. راه‌های کاهش خطرات احتمالی ناشی از ابتلا به این ویروس عبارتند از:

• اگر شخصی زگیل‌های تناسلی قابل ‌مشاهده دارد تا زمان رفع این زگیل‌ها باید از ایجاد روابط جنسی پرهیز کند تا احتمال انتقال ویروس به دیگران کاهش یابد.
• استفاده از کاندوم از ابتدا تا انتهای رابطه جنسی نیز یک روش خوب حفاظتی است اما این روش فقط برای پوستی که به وسیله کاندوم پوشیده شده است مؤثر است. کاندوم همه ناحیه تناسلی را تحت پوشش قرار نمی‌دهد بنابراین نمی‌تواند 100 درصد از انتقال ویروس جلوگیری کند.
• فوم‌ها، کرم‌ها و ژله‌های اسپرم‌کش (و کاندومی که با اسپرم‌کش پوشانده شده است) برای پیشگیری از انتقال ویروس پاپیلومای انسانی مؤثر نیست و ممکن است باعث ایجاد خراش‌های پوستی شده که احتمال ابتلا به امراض مقاربتی را افزایش می‌دهد. اسپرم کش ها برای استفاده معمول توصیه نمی‌شوند.
• واکسن ضدویروس پاپیلومای انسانی که برای زگیل‌های تناسلی به کار برده می‌شود. استفاده از این واکسن‌ها برای پسران، دختران، زنان و مردان جوان توصیه می‌شود.

حاملگی و زگیل‌های تناسلی

یکی از مشکلاتی که می‌تواند بارداری و زایمان را تحت تأثیر قرار دهد، زگیل‌های تناسلی است. اما تحقیقات نشان داده است که زنانی که در گذشته زگیل داشته‌اند ولی در حال حاضر زگیلی ندارند، احتمال دچار شدن به مشکلات در دوران بارداری یا در زمان زایمان کمتری دارند.

اطلاعات نشان می‌دهد که بیشتر کودکانی که مادرانشان در گذشته زگیل تناسلی داشته‌اند، سالم و بدون مشکلات به دنیا می‌آیند. این موضوع نشان می‌دهد که اگر زن در حال حاضر زگیلی ندارد، احتمال دارد بتواند یک بارداری سالم و مشکل‌زایمانی نداشته باشد. البته، همچنان ممکن است برخی از موارد نیاز به نظارت و مراقبت ویژه داشته باشند.

به طور کلی، زگیل‌های تناسلی ممکن است به دنبال عواملی مانند عفونت‌های قبلی، آسیب‌های جدی یا تغییرات بدنی مانند وزن کم یا زیاد و تغییرات در سطح هورمون‌ها رخ دهند. البته، همه زنانی که در گذشته زگیل داشته‌اند در دوران بارداری یا زمان زایمان مشکلات خواهند داشت. تأثیرات آن بر هر زنی ممکن است متفاوت باشد و به عوامل فردی و شرایط خاص آن زن بستگی دارد.

بنابراین، زنان بارداری که قبلاً به زگیل‌های تناسلی مبتلا بودند ولی در حال حاضر زگیلی ندارند، باید هنگام بارداری مراقبه و نظارت دقیقی داشته باشند. بهتر است با پزشک خود مشورت کنند و نیاز به آزمایش و بررسی دقیق داشته باشند. با رعایت دستورات پزشک، احتمال دچار شدن به مشکلات در دوران بارداری و زمان زایمان کاهش می‌یابد و احتمال داشتن یک بارداری و زایمان سالم بیشتر خواهد شد.