تاریخ 22 آبان 1402
موی پرپشت باعث افزایش اعتماد به نفس در افراد می‌شود. زمان و انرژی که زنان و مردان صرف زیبایی و مراقبت از موهای خود می‌کنند، نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر مو در افزایش زیبایی ظاهر شخص می‌باشد.
ریزش مو در مردان و زنان می‌تواند به دلایلی مانند رطوبت، استرس، درمان با داروهای شیمیایی و شوره ایجاد شود. ولی امکان دارد ریزش مو در اثر عدم تعادل سطح هورمون‌ها ایجاد شود. هورمون‌ها از جمله مهم‌ترین و ضروری‌ترین پیام‌رسان‌های شیمیایی بدن محسوب می‌شوند. تعادل سطح هورمون و ضرورت این ماده در تعیین کیفیت و میزان پرپشتی مو در این مقاله بررسی می‌شود.
ریزش مو مساله ناخوشایندی محسوب می‌شود. استرس، بیماری، کمبود مواد مغذی، عدم تعادل هورمونی و مصرف برخی از داروها مانند داروی ضد بارداری می‌توانند باعث ریزش مو در زنان و مردان شوند. در نتیجه قدم اول تعیین دلیل اصلی ریزش مو می‌باشد.
چنانچه تصور می‌کنید که دلایل هورمونی باعث ریزش موی شما شده‌اند، تشخیص نوع این هورمون به درمان عارضه بسیار کمک می‌کند.
متخصصین کلینیک زیبایی رازی با کمک جدیدترین روش‌ها شما را برای درمان انواع ریزش مو همراهی می‌کنند.
هورمون‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند
هورمون‌ها می‌توانند باعث کاهش انرژی و کم شدن میل جنسی شوند. همچنین بر حالت و کیفیت مو نیز اثر می‌گذارند. هورمون‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
استروژن
هورمون استروژن در صورت تعادل، بسیار مفید است. این هورمون حتی در مقادیر کم در بدن مردان نیز وجود دارد. استروژن موجب افزایش انرژی، تعادل روحی و بهبود میل جنسی می‌شود. همچنین، این هورمون باعث افزایش مدت زمان چرخه رشد مو و بهبود کیفیت مو می‌شود. همچنین، ظرافت و زیبایی چهره بانوان نیز به تأثیر این هورمون بازمی‌گردد.
با این حال مقادیر بیش از حد این هورمون که در اثر افزایش وزن و مرحله پیش از یائسگی ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به ریزش مو شود. برای مثال قبل و بعد از بارداری سطح استروژن بالا رفته و سپس کاهش پیدا می‌کند و باعث ریزش ناگهانی مو در بسیاری از زنان می‌شود.
قرص‌های ضد بارداری
قرص‌های ضد بارداری (OCP) منبع اضافی استروژن برای بدن محسوب می‌شوند. زمانی که تأمین استروژن بوسیله این قرص متوقف شود، بدن به این توقف ناگهانی واکنش نشان می‌دهد. در نتیجه هورمون تستوسترون به طور ناگهانی افزایش پیدا کرده و باعث ریزش مو می‌شود. قرص‌های ضد بارداری برای زنان بسیار مفید می‌باشند و باعث کنترل بارداری و تنظیم قاعدگی می‌شوند.
تستوسترون
تستوسترون هورمونی مردانه محسوب می‌شود؛ ولی در زنان نیز به مقدار کم تولید می‌شود. این هورمون باعث رشد موهای ضخیم در بدن مردان خصوصاً در قسمت سینه، شکم، دست‌ها، پاها و صورت می‌شود.
در بعضی از مواقع تستوسترون به دی اچ تی تبدیل می‌شود. این ماده بر رشد موی سر مردان تأثیر منفی می‌گذارد و باعث ایجاد طاسی با الگوی مردانه (MPB) می‌شود. طاسی به این حالت متداول‌ترین نوع ریزش مو در مردان می‌باشد که برای درمان آن بایستی به متخصص پوست و موی سر مراجعه شود.
تاثیرات تستوسترون در زنان به علت مقادیر زیاد استروژن مهار می‌شود. چنانچه سطح استروژن کاهش پیدا کند (در موارد بارداری، کیست تخمدان یا یائسگی)، تاثیرات منفی تستوسترون منجر به ریزش مو با الگوی زنانه می‌شوند.
انسولین
انسولین باعث تنظیم سطح قند خون می‌شود و همچنین بر فرآیندهایی مانند ذخیره چربی، سلامت قلب و رشد مو نیز تأثیر دارد. مطالعات نشان می‌دهند که مقاومت به انسولین در زنان، احتمال ریزش موی آندروژنیک (AGA) یا ریزش مو با الگوی زنانه را افزایش می‌دهد.
تیروئید
بدن انسان دارای یک نظام هوشمند است. بنابراین، زمانی که بدن به دلیل عدم تعادل هورمون (مانند نوسان سطح تیروئید) دچار مشکل می‌شود، انرژی مورد نیاز برای فرآیندهای غیر ضروری مانند رشد مو، به جای موارد مهم‌تر مانند تنظیم سطح هورمون‌ها، صرف می‌شود. میزان کمبود تیروئید در برخی از زنان معمولاً باعث نازک شدن موها به دلیل افزایش سن می‌شود.
عدم تعادل هورمون‌ها به پنج طریق می‌تواند باعث ریزش مو شود
هورمون نوعی پیام‌رسان پروتئین است که در یک قسمت از بدن ساخته شده و در قسمت دیگری از بدن اثر می‌کند. بدن بیش از 200 نوع مختلف هورمون تولید می‌کند. این هورمون‌ها مواردی مانند اشتها، تعادل مایعات بدن، حالات روحی، رشد مو، میل جنسی و باروری را تنظیم می‌کنند.
یکی از اولین نشانه‌های عدم تعادل هورمون در اثر یائسگی یا کم‌کاری تیروئید نازک شدن موها می‌باشد. عدم تعادل هورمون به پنج طریق می‌تواند باعث ریزش مو شود.
یائسگی
بدن زنان مقدار کمی هورمون تستوسترون تولید می‌کند که پیش از یائسگی، بوسیله مقادیر زیاد استروژن متعادل می‌شود. با کاهش میزان استروژن در هنگام یائسگی و همچنین قبل و بعد از یائسگی، تاثیرات تستوسترون افزایش پیدا می‌کند.
در فولیکول‌های مو، تستوسترون به هورمون قوی‌تری به نام دی‌هیدرو تستوسترون (DHT) تبدیل می‌شود. این هورمون می‌تواند فولیکول‌های مو را غیر فعال کند و منجر به نازک شدن و ریزش مو شود.
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) عارضه‌ای شایع در زنان است که باعث ایجاد کیست‌های کوچک در تخمدان می‌شود. علت دقیق ایجاد این عارضه کاملاً مشخص نمی‌باشد. این عارضه منجر به عدم تعادل هورمونی می‌شود و باعث می‌شود که تخمدان بیش از حد طبیعی تستوسترون تولید کند.
مقادیر بیش از حد تستوسترون می‌تواند باعث چرب شدن پوست، ایجاد آکنه، رشد موی زائد در صورت و نازک شدن پوست سر شود. همچنین امکان دارد قاعدگی سبک و یا نامنظم ایجاد شده و سپس متوقف شود.
کم‌کاری تیروئید
هورمون تیروئید میزان و سرعت سوخت و ساز سلول‌ها را در فولیکول‌های مو تنظیم می‌کند. تولید مقدار بسیار کم تیروئید می‌تواند باعث خشک و شکننده شدن و نازک شدن موها بشود.
همچنین کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث افزایش وزن، کاهش سرعت عملکردهای بدن، احساس سرما و کاهش انرژی نیز بشود.
بارداری
بارداری معمولاً به علت میزان زیاد فاکتورهای رشد، هورمون‌ها و افزایش جریان خون با ریزش شدید مو در ارتباط می‌باشد. ریزش شدید مو پس از زایمان به علت کاهش ناگهانی فاکتورهای رشد و هورمون‌ها، امری طبیعی می‌باشد. در این حالت امکان دارد ریزش موی قابل توجه ایجاد شود.
استرس
فولیکول‌های مو حاوی یکی از فعال‌ترین سلول‌های بدن هستند که نیاز به تأمین مداوم اکسیژن، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی دارند. هورمون‌های استرس باعث می‌شوند که رگ‌های کوچکی که مواد مذکور را برای فولیکول‌ها تأمین می‌کنند تنگ شوند؛ زیرا خون به عنوان راهی برای مقابله با استرس، از پوست به سمت عضلات و مغز می‌رود. کاهش جریان مواد مغذی می‌تواند بر موها تأثیر منفی بگذارد. استرس همچنین می‌تواند باعث شود تا فولیکول‌های مو وارد مرحله استراحت شوند. در این حالت، موها بیشتر از حالت طبیعی دچار ریزش می‌شوند. موهای قدیمی‌تر و دارای رنگدانه زودتر می‌افتند و اگر موهای جوان‌تر دارای رنگدانه کمتری باشند، باعث می‌شود موهای شخص خاکستری‌تر به نظر بیایند.
روش‌های درمانی طبیعی برای تنظیم هورمون‌ها
- رفع یبوست : رفع یبوست برای تعادل هورمونی بسیار ضروری می‌باشد. در زمان یبوست، بدن قادر به دفع هورمون‌های اضافی نمی‌باشد. مصرف کافی فیبر و آب در رژیم غذایی برای رفع یبوست لازم می‌باشد.
- مصرف فیبر : مصرف مقدار کافی سبزیجات پر برگ و انواع مختلف میوه‌ها به رفع یبوست و دفع راحت مدفوع کمک می‌کند. فیبر مواد غذایی مانند چیا و کتان به مواد سمی متصل شده و باعث مرطوب شدن مدفوع می‌شوند و درنتیجه عمل دفع راحت‌تر صورت می‌گیرد.
- مصرف آب : مصرف کافی آب برای آب‌رسانی به بدن و دفع راحت مدفوع ضروری می‌باشد. کم‌آبی بدن باعث خشک شدن روده‌ها و یبوست می‌شود و عمل دفع با مشکل مواجه می‌شود.
- حفظ سلامتی کبد : جهت دفع مواد زائد از بدن بایستی از کبد محافظت شود. هر گونه غذای مصرفی بوسیله کبد فرآوری شده و سموم به مواد قابل حل در آب تجزیه می‌شوند. سپس این مواد وارد روده شده و به شکل مدفوع از بدن خارج می‌شوند. سبزیجات خانواده کلم (کلم کیل،کلم بروکلی، کولارد سبز) و لیمو باعث حفظ سلامت کبد می‌شوند. گیاهانی مانند خار مریم، ریشه قاصدک و ریشه گیاه بابا آدم به پاکسازی کبد کمک می‌کنند.
نحوه درمان ریزش موی هورمونی
درمان دارویی
ماینوکسیدیل (روگین) 5 درصد تنها داروی موضعی دارای تأیید FDA جهت درمان ریزش مو با الگوی زنانه است. این دارو یک بار در روز مصرف می‌شود و باعث رشد مجدد مو در 81 درصد از زنان می‌شود.
محلول ماینوکسیدیل 2 درصد و 5 درصد بدون نیاز به نسخه پزشک موجود هستند. این دارو با طولانی‌تر کردن مرحله رشد مو، باعث می‌شود تا مو برای رسیدن به حداکثر تراکم زمان بیشتری در اختیار داشته باشد.
بین سه تا چهار ماه زمان می‌برد تا نتیجه استفاده از این دارو مشاهده شود. ماینوکسیدیل بایستی یک بار در روز استفاده شود.
امکان دارد پزشکان میزان فریتین در بدن را نیز بررسی کنند. (فریتین پروتئینی است که نشان‌دهنده میزان کل ذخیره آهن بدن می‌باشد). تحقیقات نشان می‌دهند که ناکافی بودن این ماده در زنان باعث ریزش مو می‌شود. مصرف مکمل آهن برای رفع این حالت مفید است.
در برخی از موارد، اختلالات هورمونی مانند وجود بیش از حد هورمون مردانه به نام آندروژن می‌تواند باعث ریزش مو در زنان شود. در این صورت با بررسی شباهت الگوی ریزش مو در مردان و زنان می‌توان به تأثیر هورمون در ریزش مو پی برد. این عارضه با داروهایی مانند اسپیرونولاکتون یا قرص‌های ضد باردری درمان می‌شود.
در مردان داروی فیناستراید (با نام تجاری پروسکار) برای درمان ریزش موی مرتبط با هورمون آندروژن مصرف می‌شود. یک مطالعه نشان می‌دهد که در 62 درصد از زنانی که از داروی ضد بارداری دروسپیرنون استفاده کرده‌اند، کاهش ریزش مو مشاهده شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که این دارو برای رفع ریزش موی ناشی از افزایش میزان آندروژن در زنان مؤثر می‌باشد. البته تحقیقات در این مورد محدود هستند و این دارو به جنین آسیب می‌رساند. بنابراین این دارو نبایستی در زنانی که باردار هستند یا در آینده قصد باردار شدن دارند استفاده شود.
کاشت مو
گزینه دیگر درمانی کاشت مو می‌باشد. در این روش فولیکول‌های مو از یک قسمت در پوست سر برداشته شده و در ناحیه مورد نظر کاشته می‌شوند. این روش بسیار مؤثر است و نتیجه حاصل از آن دائمی است. همچنین ظاهر موها پس از کاشت طبیعی می‌باشد.
