بیماری پوستی زونا: درمان، علت و علائم

تاریخ 23 آبان 1402

شکل ظاهری زونا شامل تاول‌های دردناکی است که در یک ناحیه خاص از بدن یا صورت ظاهر می‌شوند. این تاول‌ها عموماً در مدت 7 تا 10 روز شکل می‌گیرند و پس از 2 تا 4 هفته بهبود می‌یابند. بیشترین احتمال ایجاد تاول‌های پوستی در نواری در سمت چپ یا راست بدن وجود دارد. اما در برخی موارد، این تاول‌ها می‌توانند در یک طرف صورت نیز دیده شوند. در حالت‌های نادر (معمولاً در افراد با ضعف سیستم ایمنی) ممکن است زونا در سراسر بدن منتشر شده و شبیه به آبله‌مرغان باشد.

علل ابتلا به زونا چیست؟

زونا به دلیل فعال شدن دوباره ویروس آبله‌مرغان به وجود می‌آید. وجه تمایز این بیماری این است که فقط یک طرف بدن را در برمی‌گیرد. علائم اولیه زونا یا شینگل معمولاً د ر سه مرحله شکل می‌گیرد: احساس درد یا گزگز شدید، خارش و تاول‌هایی که شبیه آبله‌مرغان است.

ویروسی که باعث زونا می‌شود ویروس هرپس است. (نام دیگر بیماری زونا هرپس زوستر است). زمانی که شما دچار عفونت ناشی از این نوع ویروس می‌شوید، ویروس مادام‌العمر در بدن شما باقی می‌ماند. ویروس تا زمانی که سیستم ایمنی بدن شما ضعیف نشده باشد به صورت غیرفعال در بدن شما باقی می‌ماند.

عوارض و علائم بیماری زونا

زونا و درد

تأثیر زونا بر روی انسانها متفاوت است و این بیماری می‌تواند منجر به بروز عوارض مختلف شود. یکی از عوارض مهم زونا، نورالوژی بعد از زونا است. در این عارضه، افراد مبتلا به درد شدید در منطقه مبتلا به زونا رنج می‌برند. بنابراین، درد به عنوان علامت نورالوژی بعد از زونا شناخته می‌شود. علاوه بر این، در بیشتر موارد، این درد حتی پس از بهبود زونا همچنان ادامه دارد. در حقیقت، در بیشتر موارد درد در چند هفته یا چند ماه اولیه بهبود زونا کاهش می‌یابد، اما در برخی افراد ممکن است سال‌ها به مدت طولانی باقی بماند.

دردهای مزمن نورالوژیک بعد از زونا یکی از عوارض رایج در افراد بالای ۶۰ سال است. در واقع، تقریباً یک‌ششم از افراد بالای ۶۰ سال که به زونا مبتلا شده‌اند، از این درد شدید رنج می‌برند. احتمال مبتلا شدن به دردهای بلندمدت ناشی از زونا با افزایش سن افراد افزایش می‌یابد و شدت درد نیز به تبع آن بیشتر می‌شود.

عوارض دیگر

زونا ممکن است باعث ایجاد عوارض و بیماری‌های دیگری شود که برخی از آنها عبارتند از:

• شیوع این بیماری در صورت یا چشم‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در دید یا شنوایی شود. در صورتی که قرنیه چشم دچار این بیماری شود ممکن است منجر به کوری دائمی فرد بیمار شود.
• عفونت باکتریایی زخم‌های باز ممکن است باعث ایجاد اسکار شود.
• د ر موارد نادر، باکتری‌ها ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های جدی و خطرناکی مانند سندرم شوک سمی و فاسیت نکروزان و عفونت‌های خطرناک از بین برنده بافت نرم زیر پوست گردند.
• دردهای سوزشی، بی‌خوابی و اختلال در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند باعث بروز افسردگی شدید شود.
• در افراد مبتلا به نقص‌های سیستم ایمنی، این بثورات ممکن است بیش‌ازحد معمول گسترش یافته و با ابتلا به بیماری پنومونی شرایط دشوارتر و پیچیده‌تر شود. این موارد به مراتب خطرناک‌تر بوده اما به ندرت مهلک و کشنده است.
• در موارد بسیار نادر، زونا می‌تواند باعث ابتلا به پنومونی که یک التهاب مغزی (انسفالیت) است شده و در نهایت منجر به مرگ شود.

آیا زونا مسری است؟

منتقل شدن زونا به صورت فرد به فرد انجام نمی‌شود. با این حال، ویروس زونا که ویروس واریسلا زوستر یا ویروس آبله‌مرغان است، می‌تواند از یک فرد مبتلا به زونای فعال به فرد دیگری که تا کنون به آبله‌مرغان مبتلا نشده است، منتقل شود. در این حالت، فرد غیرمبتلا به آبله‌مرغان ممکن است دچار زونا شود، اما ممکن است به بیماری آبله‌مرغان مبتلا نشود.

ویروس از طریق تماس مستقیم با مایع خارج شده از تاول‌های زونا منتقل می‌شود. فرد مبتلا به زونای فعال می‌تواند ویروس را در هنگام بروز تاول‌ها به فرد دیگری منتقل کند. قبل از وجود تاول، زونا قابل انتقال نیست و زمانی که تاول‌ها پوست شود، بیماری قابل انتقال نیست.

زونا کمتر از آبله‌مرغان به صورت مسری منتقل می‌شود و احتمال انتقال این بیماری کاهش می‌یابد اگر فرد مبتلا به زونا روی بثورات پوستی خود را پوشاند.

چطور زونا روی پوست تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص زونا، متخصص پوست، پوست را معاینه کرده و سؤالاتی از بیمار می‌پرسد.

در صورتی که تردیدی وجود داشته باشد، متخصص پوست ممکن است با تراشیدن تاول نمونه‌گیری انجام دهد. این نمونه زیر میکروسکوپ بررسی و ارزیابی می‌شود. متخصص پوست مایعات خارج شده از تاول را برای انجام آزمایشات به آزمایشگاه ارسال می‌کند.

متخصص پوست چگونه زونا را درمان می‌کند؟

بهتر است زونا بلافاصله تحت درمان قرار گیرد. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد درد برای کمک به کاهش درد: درد ممکن است بسیار شدید باشد و تجویز داروهای مسکن و ضد درد ضرورت داشته باشد.
• داروهای ضد ویروس: این داروها زمانی که پزشک ظرف مدت 72 ساعت پس از ابتلا به بیماری تشخیص داده شود تجویز می‌شود. هر چه درمان‌های ضد ویروسی زودتر تر آغاز شود بهتر است. داروهای ضد ویروسی شامل فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و آسیکلوویر است. این داروها درد را در بدن کاهش می‌دهند.
• مسدودکننده‌های عصبی: این داروها در زمانی که درد شدید باشد تجویز می‌شود. این داروها تزریقی بوده و حاوی مواد بیحس کننده و در برخی موارد کورتیکواستروئید هستند.
• کورتیکواستروئیدها: برای کاهش درد و تورم، برخی بیماران قرص‌های کورتیکواستروئید را همراه با داروهای ضد ویروسی مصرف می‌کنند. این روش‌های درمانی متداول نیستند زیرا می‌تواند باعث گسترش بثورات شوند.

درمان درد پس از، از بین رفتن بثورات پوستی: برخی داروهای ضدافسردگی، مسکن‌های ضد درد، پمادهای بیحس کننده و پچ و داروهای ضد تشنج می‌توانند به کاهش درد پس از رفع بثورات پوستی کمک کنند.

درمان‌های خانگی

اگر شما به زونا مبتلا شده‌اید:

• بثورات پوستی را بپوشانید
• از لمس کردن یا خاراندن این بثورات اجتناب کنید
• دست‌های خود را مرتب بشورید تا از گسترش ویروس واریسلا زوستر پیشگیری کنید.

تا زمانی که تاول‌ها پوسته‌پوسته نشده‌اند از لمس کردن و ارتباط با افراد زیر اجتناب کنید:

• زنان باردار که تا کنون آبله‌مرغان نگرفته‌اند یا واکسن آن را تزریق نکرده‌اند
• کودکان زودرس یا نوزادانی که وزن آنها در هنگام تولد کم است
• افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن مانند افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا داروهای شیمی‌درمانی مصرف کرده یا پیوند اعضا انجام داده‌اند و همچنین افراد مبتلا به ویروس اچ ای وی

اگر شما تا کنون به آبله‌مرغان مبتلا نشده‌اید و با فرد مبتلا به زونا در تماس هستید از پزشک خود در مورد ضرورت زدن واکسن آبله‌مرغان سؤال کنید.

واکسن زونا

افراد 60 ساله یا پیرتر باید با متخصص در مورد زدن واکسن زونا صحبت کنند. واکسن می‌تواند احتمال ابتلا به زونا و درد بلند مدت ناشی از آن را کاهش دهد. اگر شما به تازگی به زونا مبتلا شده‌اید یا به بیماری مزمنی مبتلا هستید باید واکسن زونا را بزنید.