بیماری پوستی زونا: درمان، علت و علائم

زونا یا شینگل یک حمله دردناک پوستی است که در یک سمت بدن یا صورت ایجاد می‌شود. این بثورات پوستی به شکل تاول بوده و معمولاً در مدت 7 تا 10 روز ایجاد شده و پس از 2 تا 4 هفته رفع می‌شوند. در اغلب اوقات، بثورات پوستی به شکل یک نوار در سمت چپ یا سمت راست بدن ایجاد می‌شوند. در برخی موارد، این بثورات پوستی در یک طرف صورت دیده می‌شوند. در موارد نادر (معمولاً در میان افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن) ممکن است زونا در بدن بیشتر گسترش یافته و مانند آبله‌مرغان شود.

علل ابتلا به زونا چیست؟

زونا به دلیل فعال شدن دوباره ویروس آبله‌مرغان به وجود می‌آید. وجه تمایز این بیماری این است که فقط یک طرف بدن را در برمی‌گیرد. علائم اولیه زونا یا شینگل معمولاً د ر سه مرحله شکل می‌گیرد: احساس درد یا گزگز شدید، خارش و تاول‌هایی که شبیه آبله‌مرغان است.

ویروسی که باعث زونا می‌شود ویروس هرپس است. (نام دیگر بیماری زونا هرپس زوستر است). زمانی که شما دچار عفونت ناشی از این نوع ویروس می‌شوید، ویروس مادام‌العمر در بدن شما باقی می‌ماند. ویروس تا زمانی که سیستم ایمنی بدن شما ضعیف نشده باشد به صورت غیرفعال در بدن شما باقی می‌ماند.

عوارض و علائم بیماری زونا

زونا و درد

مهم‌ترین عارضه زونا دردی است که این بیماری در شما ایجاد می‌کند و به آن نورالوژی بعد از زونا گفته می‌شود. افراد مبتلا به نورالوژی بعد از زونا، درد شدیدی در ناحیه مبتلا به زونا احساس کرده که حتی پس از بین رفتن زونا هم درد باقی می‌ماند. در بیشتر بیماران، درد پس از گذشت چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود اما درد در افراد مبتلا به نورالوژی بعد از زونا ممکن است سال‌ها باقی بماند. درد مزمن ناشی از ابتلا به زونا یک علامت معمول در افراد بالای 60 سال است. د ر واقع، یک‌ششم افراد بالای 60 سال که به زونا مبتلا شده‌اند از درد شدید رنج می‌برند.

با افزایش سن احتمال مبتلا شدن به دردهای بلندمدت ناشی از زونا یا شینگل افزایش یافته و درد شدیدتر می‌شود.

عوارض دیگر

زونا ممکن است باعث ایجاد عوارض و بیماری‌های دیگری شود که برخی از آنها عبارتند از:

• شیوع این بیماری در صورت یا چشم‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در دید یا شنوایی شود. در صورتی که قرنیه چشم دچار این بیماری شود ممکن است منجر به کوری دائمی فرد بیمار شود.
• عفونت باکتریایی زخم‌های باز ممکن است باعث ایجاد اسکار شود.
• د ر موارد نادر، باکتری‌ها ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های جدی و خطرناکی مانند سندرم شوک سمی و فاسیت نکروزان و عفونت‌های خطرناک از بین برنده بافت نرم زیر پوست گردند.
• دردهای سوزشی، بی‌خوابی و اختلال در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند باعث بروز افسردگی شدید شود.
• در افراد مبتلا به نقص‌های سیستم ایمنی، این بثورات ممکن است بیش‌ازحد معمول گسترش یافته و با ابتلا به بیماری پنومونی شرایط دشوارتر و پیچیده‌تر شود. این موارد به مراتب خطرناک‌تر بوده اما به ندرت مهلک و کشنده است.
• در موارد بسیار نادر، زونا می‌تواند باعث ابتلا به پنومونی که یک التهاب مغزی (انسفالیت) است شده و در نهایت منجر به مرگ شود.

آیا زونا مسری است؟

زونا از یک فرد به فرد دیگر منتقل نمی‌شود. البته ویروس ناقل زونا که ویروس واریسلا زوستر یا ویروس آبله‌مرغان است می‌تواند از یک فرد مبتلا به زونای فعال به فرد دیگری که تا کنون به آبله‌مرغان مبتلا نشده است منتقل شود. در این گونه موارد، فرد قرار گرفته در معرض ویروس ممکن است دچار آبله‌مرغان شود اما ممکن است به زونا مبتلا نشود.

ویروس از طریق تماس مستقیم با مایع خارج شده از تاول‌های زونا گسترش می‌یابد. فرد مبتلا به زونای فعال می‌تواند ویروس را در زمان فعال بودن تاول‌ها منتقل کند. تا قبل از وجود تاول، زونا واگیر ندارد. زمانی که بثورات پوسته‌پوسته می‌شود، بیماری واگیر ندارد.

زونا کمتر از آبله‌مرغان مسری است و در صورتی که فرد مبتلا به زونا روی بثورات پوستی خود را بپوشاند احتمال گسترش این بیماری کاهش می‌یابد.

چطور زونا روی پوست تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص زونا، متخصص پوست، پوست را معاینه کرده و سؤالاتی از بیمار می‌پرسد.

در صورتی که تردیدی وجود داشته باشد، متخصص پوست ممکن است با تراشیدن تاول نمونه‌گیری انجام دهد. این نمونه زیر میکروسکوپ بررسی و ارزیابی می‌شود. متخصص پوست مایعات خارج شده از تاول را برای انجام آزمایشات به آزمایشگاه ارسال می‌کند.

متخصص پوست چگونه زونا را درمان می‌کند؟

بهتر است زونا بلافاصله تحت درمان قرار گیرد. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد درد برای کمک به کاهش درد: درد ممکن است بسیار شدید باشد و تجویز داروهای مسکن و ضد درد ضرورت داشته باشد.
• داروهای ضد ویروس: این داروها زمانی که پزشک ظرف مدت 72 ساعت پس از ابتلا به بیماری تشخیص داده شود تجویز می‌شود. هر چه درمان‌های ضد ویروسی زودتر تر آغاز شود بهتر است. داروهای ضد ویروسی شامل فامسیکلوویر، والاسیکلوویر و آسیکلوویر است. این داروها درد را در بدن کاهش می‌دهند.
• مسدودکننده‌های عصبی: این داروها در زمانی که درد شدید باشد تجویز می‌شود. این داروها تزریقی بوده و حاوی مواد بیحس کننده و در برخی موارد کورتیکواستروئید هستند.
• کورتیکواستروئیدها: برای کاهش درد و تورم، برخی بیماران قرص‌های کورتیکواستروئید را همراه با داروهای ضد ویروسی مصرف می‌کنند. این روش‌های درمانی متداول نیستند زیرا می‌تواند باعث گسترش بثورات شوند.

درمان درد پس از، از بین رفتن بثورات پوستی: برخی داروهای ضدافسردگی، مسکن‌های ضد درد، پمادهای بیحس کننده و پچ و داروهای ضد تشنج می‌توانند به کاهش درد پس از رفع بثورات پوستی کمک کنند.

درمان‌های خانگی

اگر شما به زونا مبتلا شده‌اید:

• بثورات پوستی را بپوشانید
• از لمس کردن یا خاراندن این بثورات اجتناب کنید
• دست‌های خود را مرتب بشورید تا از گسترش ویروس واریسلا زوستر پیشگیری کنید.

تا زمانی که تاول‌ها پوسته‌پوسته نشده‌اند از لمس کردن و ارتباط با افراد زیر اجتناب کنید:

• زنان باردار که تا کنون آبله‌مرغان نگرفته‌اند یا واکسن آن را تزریق نکرده‌اند
• کودکان زودرس یا نوزادانی که وزن آنها در هنگام تولد کم است
• افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن مانند افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا داروهای شیمی‌درمانی مصرف کرده یا پیوند اعضا انجام داده‌اند و همچنین افراد مبتلا به ویروس اچ ای وی

اگر شما تا کنون به آبله‌مرغان مبتلا نشده‌اید و با فرد مبتلا به زونا در تماس هستید از پزشک خود در مورد ضرورت زدن واکسن آبله‌مرغان سؤال کنید.

واکسن زونا

افراد 60 ساله یا پیرتر باید با متخصص در مورد زدن واکسن زونا صحبت کنند. واکسن می‌تواند احتمال ابتلا به زونا و درد بلند مدت ناشی از آن را کاهش دهد. اگر شما به تازگی به زونا مبتلا شده‌اید یا به بیماری مزمنی مبتلا هستید باید واکسن زونا را بزنید.